Schaken is een spel van alle tijden en voor alle leeftijden. Uit de rijke schaakgeschiedenis komen veel prachtige partijen schaak, leuk om na te spelen, maar altijd interessant om van te leren! Deze week over:
De calculerende schaker van de jaren 80
Sinds de jaren zeventig gaat de burger een steeds individualistischer houding aannemen, hij wordt een calculerende burger, hij komt vooral nog in actie als het hemzelf heel goed uitkomt. Ook schakers ontkomen niet aan die gedragsverandering. Ooit werd er toch een zekere waarde gehecht aan de collectieve beleving van schaakevenementen, zoals de Persoonlijke Kampioenschappen van de LSB, zoals de teamcompetities, zoals de onderlinge clubcompetities: “gezellig”. Echter... In de jaren 80 komt het Persoonlijk Kampioenschap van de LSB in het slop (LD 21-3-83). Vrij veel regionale toppers doen niet meer mee. Wedstrijdleider Wim Barenburg is een teleurgesteld man vanwege de slechte opkomst. “Verzadigingsverschijnselen” zijn een mogelijke oorzaak, maar ook zijn er de “open toernooien” tegenwoordig overal in binnen- en buitenland, waar ambitieuze schakers wel gretig gebruik van maken. Dat lijkt ook de oplossing voor de LSB: maak van het PK LSB een open toernooi met een vette prijzenpot. En in de LC van 8-10-83 klaagt teamleider Joop Piket over de situatie van de Leidse schaakclubs – Philidor en LSG - op landelijk niveau, hij voorziet een terugval, al zijn er wel successen op individueel niveau mogelijk. Het geld is op een breed vlak het schaken binnengekomen en mede omdat er bij de Leidse clubs nog geen geld te verdienen is, zijn er voor de jeugd weinig doorstromingsmogelijkheden, zoals wel bij de topteams. Joop bemerkt ook een leegloop op de onderlinge competitie, de clubavonden raken steeds zwakker bezet. De teruglopende belangstelling van de sterkere spelers voor het PK LSB zet zich in 1984 door: er zijn in Katwijk nog maar 26 deelnemers (“vroeger” waren dat er meer dan 50); de Philidor-cracks Joop en Marcel Piket doen nog wel mee en zijn de grootste kanshebbers voor de titel (LC 9-3-84). Er gaat nog iets anders mis: in de promotieklasse van de LSB-teamcompetitie is er een conflict ontstaan tussen Voorschoten en Katwijk door het niet opkomen van 4 (!) Voorschoten-spelers. Tja, jezelf afmelden werd ooit als heel normaal gezien, maar het kost in de jaren 80 kennelijk (te) veel moeite, en je mag toch zelf wel je eigen prioriteiten stellen? En verder waren er voor 1984 altijd nog 54 teams ingedeeld om deel te nemen aan de LSB-teamcompetitie, maar bij het LSG kwam er een regen van bedankjes binnen om hieraan mee te doen; ogenschijnlijk waren er schakers genoeg, maar de wedstrijdleider van LSG besloot ten einde raad om van de gebruikelijke 5 teams dan maar 1 team terug te trekken. En dan nog te bedenken dat de LSB in navolging van de KNSB in 1984 startte met teams bestaande uit 8 in plaats van 10 schakers. En ook op het jubileum van de LSB op 11-6-88 was de opkomst ronduit teleurstellend. Dat zat hem vooral in de zogenaamde “clubgebondenheid” van de meeste LSB-schakers, en die clubs hebben al moeite genoeg om hun eigen tent te runnen, en de concurrentie van “schaaktoernooien elders” met nog hoger prijzengeld doet de rest. Trouwens, Eric Knoppert sleepte de hoofdprijs van f 1.000 in de wacht. Toch ook niet niks.
| Nu Dxd6? | Na Pe8, nu Txd7? |
|
|
 |
Gert Pieterse – Jan Timman 0-1. NK 1987. Na een aantal jaren niet te hebben meegedaan aan het NK (na een beetje calculeren moet worden toegegeven dat dit voor een wereldtopper niet interessant genoeg is) deed Jan Timman in 1987 weer eens mee, en hij won bijna alles, eindstand: 1. Jan Timman 9,5 (uit 11), 2. John vd Wiel 7 en 3. Gennadi Sosonko 7. Volgens de database van Fritz 12 verloor Jan Timman alleen van Gert Pieterse (dan 8,5 ipv 9,5) en dat zou de enige winstpartij zijn van debutant Pieterse. Dat klopt niet, de juiste toedracht vond ik bijvoorbeeld in de rubriek van Leo Hofland in de LC van 4 juli 1987. Hier kan wit na Pxe6 zijn bedreigde loper nog in veiligheid brengen, maar niet na de gespeelde zet Dxd6?; Te8! Pxe6; Txe6! Dd2 of? en fxg5 en 0-1 (Fritz geeft het spelverloop goed weer maar draait de uitslag abusievelijk om).
Jan Timman – Hans Ree 1-0. NK 1987. Pxd7 was beter geweest, nu ging het Txd7; Txf6+ Kh5 en 1-0 want er zou nog kunnen volgen Txd7 Pxd7 of?; Pg7+ Kh4 en Txh6#!
Bram Doeves (
Bekijk hier alle schaakcolumns: www.zoetermeeractief.nl/sport/schaakrubriek
