Schaken is een spel van alle tijden en voor alle leeftijden. Uit de rijke schaakgeschiedenis komen veel prachtige partijen schaak, leuk om na te spelen, maar altijd interessant om van te leren! Deze week over:
Ook Michael Botwinnik veranderde naarmate hij ouder werd
In Trouw/NLC 1-3-1980 concludeerde Max Pam dat de aanvankelijk nogal gezagsgetrouwe en omgangsstijve Botwinnik zeker niet altijd de benodigde eerbied voor Sovjet-bestuurders bleef tonen. Zo weigerde Botwinnik een brief mede te ondertekenen waarin het gedrag van de uitgeweken Kortsjnoj werd veroordeeld. De Sovjet-schaakbond had met al zijn intriges voor een belangrijk deel zelf schuld aan de vlucht van Kortsjnoj, vond Botwinnik. De reactie van de Sovjet-autoriteiten was voorspelbaar. Onder meer werd de publicatie van een Duitse vertaling van Botwinniks biografie vertraagd. Maar intussen was er weer het een en ander van Botwinnik verschenen zoals in 1978 zijn boek “Op weg naar het doel”. Hierin etaleert Botwinnik zichzelf nog als een echte carrièrejager die van zichzelf een weinig sympathiek beeld schetst en die zijn tegenstanders louter beziet als in de weg staande hinderpalen. Maar dat beeld verdient later enige bijstelling want in een simultaantoernee in Nederland gedroeg Botwinnik zich uiterst collegiaal en vriendelijk jegens zijn medesimultaangevers. En Alexander Münninghoff schreef naar aanleiding van de LSG-vierkamp in 1970 al dat Botwinnik als olijke gangmaker met veel humor de ene na de andere anekdote wist te vertellen aan zijn reisgenoten Boris Spasski en Bent Larsen. Verder heeft Botwinnik in 1980 een boek gepubliceerd met 100 van zijn beste partijen, overigens met minder diepgaande analyses dan misschien wel zou mogen worden verwacht van deze oud-wereldkampioen, maar juist tussen de analyses door was het vaak amusant en ook openhartig wat Botwinnik over zijn tegenstanders zei, merkte Ruud Pauw op over dit boek in het LD van 29-4-1980. Hij noemde Euwe “mijn vriend” die er echter als FIDE-president weinig van bakte; en over het beroemde AVRO-toernooi in 1938 merkte hij op dat hij het een mooie prestatie vond van de Nederlandse organisatoren (vooral Euwe) om de 8 sterkste spelers van dat moment in één toernooi bijeen te krijgen, maar dat al dat reizen toen minder leuk was, want hierdoor schoot soms het middagmaal erbij in. En eind januari 1980 was Botwinnik een week in Nederland als medevoorzitter van de Russisch-Nederlandse Vriendschapsvereniging, en hij moest en zou toen ook nog even naar de clubavond van LSG waarvan hij erelid was, want Max Euwe en LSG waren zijn twee grote vrienden in Nederland en hij viel toen ook weer op door zijn joviale humor bij het beantwoorden van enkele vragen van LSG’ers. Eind 1982 duikt Botwinnik weer op in de LC als trainer van Garry Kasparov, die is dan als 19-jarige schaker al opgeklommen naar de tweede plaats op de wereldranglijst. Na elk toernooi zoekt Garry zijn inspirerende trainer op, om samen met hem zijn partijen te analyseren (Botwinnik: “in de handen van deze jongen ligt de toekomst van het schaken” en dat schreef hij over Kasparov toen die nog maar 11 jaar was). Vlak voorafgaand aan de WK-match van september 1984 tussen Karpov en Kasparov, was Botwinnik zo enthousiast over de waaghalzerijen van “zijn pupil” Kasparov, dat hij in volstrekt ongebruikelijke taal Karpov afschilderde als een “schuiver zonder niveau”. Maar deze omslag in de eigenaardigheden van Botwinnik is eigenlijk ook weer niet zo vreemd, want naarmate mannen ouder worden, gaan hun testosteronwaarden omlaag, en dan worden ze vriendelijker, jovialer, uitbundiger, ze worden vaak van strenge vaders aardiger opa’s, en ook is het conform hun vrijere rol als pensionado’s.
| Na Txg2 | Na Lh7+ |
|
|
 |
Nikolay Riumin – Michael Botwinnik 0-1. Moskou 1935. Al in 1935 won Botwinnik samen met Salo Flohr met 13 uit 19 een zwaar bezet toernooi in Moskou, vóór Emanuel Lasker (12,5) en José Raul Capablanca (12). Hier gaat Botwinnik beslissend materiaal winnen: ... Txg2; Kxg2 Dg6+; Kh1 Lxe3; Pxe3 Pf2+; Kh2 Pxd1 en 0-1.
Michael Botwinnik – Gideon Stahlberg 1-0. Moskou 1935. Na Kh8 won Botwinnik snel, maar een heel mooi eindspel zou zijn geweest Kxh7; Txe2 Dxe2; Dxf7 Tg8; Df5+ Kh8; Dg6!!! En nu heeft de zwarte dame ogenschijnlijk nog veel zetten, maar toch kan ze Dxh6# niet meer verhinderen!
Bram Doeves (
Bekijk hier alle schaakcolumns: www.zoetermeeractief.nl/sport/schaakrubriek
