Schaken is een spel van alle tijden en voor alle leeftijden. Uit de rijke schaakgeschiedenis komen veel prachtige partijen schaak, leuk om na te spelen, maar altijd interessant om van te leren! Deze week:
Drie trends in de schaakwereld, ook bij SV Botwinnik
SV Botwinnik:
| Leeftijd | Aantal | Rating |
| 60+ |
25 |
1473 |
| 40-60 |
11 | 1631 |
| 20-40 | 8 | 1621 |
| 20- | 19 |
------ (nog lang niet uitgekristalliseerd) |
Som 63 in 2014
Som 69 in 2013
Zware ondervertegenwoordiging 20-40 leeftijdsgroep
De 60-plussers zijn oververtegenwoordigd. De jeugd (20-minners) is ook behoorlijk oververtegenwoordigd, en dat betekent dat de hoge inspanningen voor een groot deel vergeefs zijn want de 20-40 groep is sterk ondervertegenwoordigd. Behalve aan schaaktechnische oorzaken is hun ondervertegenwoordiging ook te wijten aan maatschappelijke ontwikkelingen. De beeldschermen van tv, pc enz. zijn vanaf de jaren negentig flinke stoorzenders geworden in combinatie met een al dan niet “gevoelsmatige” hogere werkdruk. Nu de schaaktechnische oorzaken. Vooral de 60-plussers hebben de tijd nog meegemaakt van de puzzelschaakrubrieken in de kranten met het nodige vuurwerk op het schaakbord en die puzzelschaakrubrieken waren eigenlijk een extra toegangsweg. Ik heb dat nagezocht in de historische kranten van Leiden voor de jaren 1955 en 1999 op Internet. In 1955 waren er nog drie Leidse kranten met gemengde schaakrubrieken: er werd een partij besproken en er waren schaakpuzzels. In 1999 was de situatie grondig gewijzigd: de Leidse Courant en de Nieuwe Leidse Courant bestonden niet meer en het Leidsch Dagblad bevatte nog slechts een summiere analyserubriek, niet onbegrijpelijk tegen de achtergrond van de krantensaneringen. Er zijn via de weg van de vroegere kranten veel puzzelaars naar een schaakclub toegestapt. Op dit moment bestaat die weg dus eigenlijk niet meer, want het kleine aantal schaakrubrieken dat nog is overgebleven in met name de landelijke kranten, bevat vooral analyses van schaakpartijen, met als doelgroep de schakers en die zijn al clublid.
Ledengroei niet meer door krantenrubrieken maar door stappenmethode
De KNSB-stappenmethode is dus de grote toeleverancier geworden voor de schaakclubs van aspirant-leden. Tussen beide toegangswegen zit een overgangsfase. Hoe ouder de schaker, hoe groter de kans dat hij als puzzelaar is toegetreden tot een schaakclub met als motief de “schoonheid van het spel”. Want de combinatie, de tactische winst, de puzzel, dat vonden ze mooi en daarom waren ze gaan schaken. Hoe jonger, hoe groter de kans om via KNSB-methoden te zijn toegetreden tot een schaakclub met als motief de “mogelijkheid van winnen met schaken”. Wie daar niet goed in is, haakte weer af. Daarom zijn ook de ratings van belang die deze beelden onderstrepen. Vooral de 60-plussers hebben lagere ratings dan hun jongere clubgenoten.
Migratie van klein naar groot
Iets anders is dat de ratings van de kleinere clubs lager zijn dan die van de grotere clubs. Dat geldt in ieder geval voor de schaakclubs in de HSB, zoals voor de twee clubs in Zoetermeer: het grotere Promotie heeft hogere ratings dan het kleinere Botwinnik. In de huidige tijd van schaakkrimp zullen de kleinere clubs daarom nauwelijks nog oudere leden aantrekken. Maar de kleinere clubs zullen in deze tijd nog wel “ambitieuze” jongere schakers met hogere ratings en uiteindelijk ook oudere leden met hogere ratings verliezen aan de grotere clubs, die immers hoger in de externe competitie spelen en om die reden uit sportief oogpunt aantrekkelijker zijn, al blijven sommige schakers wellicht nog voor de gezelligheid wel dubbellid van hun oude club.
Gemigreerde schakers van Botwinnik/Promotie naar:
Arthur Pijpers 2371 LSG
Roger Meng 2340 Charlois Europoort
Robby Kevlishvili 2313 Pathena Rotterdam
Marco Kirana 2269 Toch nog afgehaakt?
Wellicht gingen de snelle vorderingen van Marco voor hemzelf niet snel genoeg. Ik bedoel maar te zeggen, de één vindt 1600 al helemaal te gek en de ander vindt 2300 nog niet goed genoeg, want wat is uw motivering: de schoonheid van het schaakspel of is schaken heel gewoon een triviaal middel in het streven naar een hoger doel: het doel van winnen! En als dat niet met schaken lukt, dan maar eens kruisboogschieten, hinkstapspringen of een academische studie geprobeerd…
Vraag vooral aan de 60-plussers: bent u nou “puzzelaar” of ?
dus bent u gaan schaken door:
- de krantenpuzzels
- die saaie analyserubrieken (maar Donner of Ree schreven natuurlijk ook heel erg wervend)
- de KNSB-methoden
- per ongeluk (ikzelf, want dammen is niet meer in Zoetermeer, dan maar schaken)
- familie
- of ?
En weer twee puzzels, net als in die “goeie ouwe tijd”
De “Hongaarse Adelaar” Richard Réti heeft over de kunst van het combineren mooie dingen gezegd: “er is een wijdverspreid misverstand dat de kunst van het combineren niet zou zijn te leren omdat het een aangeboren kwaliteit zou zijn. Maar ervaren spelers weten dat de meeste combinaties gebaseerd zijn op bekende elementen zoals bijvoorbeeld het loperoffer op h7!”
De twee puzzels komen uit: 1000 checkmate combinations, Victor Henkin, Londen 2011.
| Zwart aan zet | Nu … Pe4!! |
 |
 |
1.Znosko-Borovsky – Duras 0-1, 1909. Ogenschijnlijk is er niets mis met de witte verdediging, maar dat bleek toch een vergissing na de schitterend stille zet … Te2!! En wit gaf onmiddellijk op…
2.Semashov – Zhuravlev 0-1, 1968. Na … Pe4! had wit nog goede hoop op de tegenaanval metPd5, maar hij was al in een matnet terechtgekomen: … Txf3; Pxc7 Lxg5+; Kb1 Pc3+; Ka1 en Ta4#!
Door: Bram Doeves, SV Botwinnik, 
Bekijk hier alle schaakcolumns: www.zoetermeeractief.nl/sport/schaakrubriek
