Schaken is een spel van alle tijden en voor alle leeftijden. Uit de rijke schaakgeschiedenis komen veel prachtige partijen schaak, leuk om na te spelen, maar altijd interessant om van te leren! Deze week over:
Schaken in de Leidse regio van 1910-1920
Algemeen beeld. Geen regelmatige competities. Schaken en WO1.
In een weekend medio oktober 1915 werd in Leiden een toernooi voor 28 deelnemers georganiseerd door de NSB en het LSG, met als doel propaganda van de schaaksport. Ook de schaaksport heeft te lijden gehad van de oorlogstoestand, zoals door de mobilisatie van schakers; er was ook een Mobilisatie-schaakclub opgericht. Vooral van de tweede helft van de jaren tien valt dan ook voor de schaakwereld niet veel te verwachten. Zo af en toe zijn er in de kranten berichten over teamwedstrijden, meestal van teams uit de al genoemde “schaakbolwerken” en toch blijken de schakers van Zoeterwoude ook best aardig te kunnen schaken, blijkt in de volgende rubriek, maar kleinere plaatsen komen nauwelijks in de berichtgeving voor. Ook is er vanuit de kranten geen goed beeld te krijgen van het aantal Leidse schaakclubs en hoe ze zich tot elkaar verhouden, qua aantal leden, qua niveau. Het wachten is op betere tijden.
Twee kranten, twee schaakprobleemrubrieken
In 1909 werd in Leiden opnieuw gestart met een rooms-katholieke krant, de Leidsche Courant (LC), met direct al meer schaaknieuwtjes dan het Leidsch Dagblad (LD). Bovendien start de LC eind 1910 een “anonieme” Probleemrubriek, genaamd Schaakspel, één probleem per rubriek, en de namen van goede oplossingen worden daarna vermeld. En dan kan het LD natuurlijk niet achterblijven, al duurt het nog twee jaren, maar op 21-12-1912 wordt ook een probleemrubriek volgens dezelfde formule gestart in LD, genaamd Schaakrubriek van het Schaakgezelschap Palamedes, zie verder de volgende rubriek.
Na de opening van de eerstgenoemde rubriek eind 1910 zet de LC op 5-4-1913 de volgende stap: een oploswedstrijd met prijzen. Wie helpt? Dit staat erbij als uitnodiging aan een schaakclub die net als bij het LD de rubriek zou willen verzorgen! Niemand (!) want de rubriek gaat gewoon op de oude voet door, zonder prijzen ook, er zijn weinig oplossers, meestal beneden de tien, en vanaf oktober 1914 heet de rubriek niet langer “Schaakspel”, maar “Schaakrubriek”. Deze schaakrubriek heeft steeds minder oplossers, gaat als een nachtkaars uit en op 8-9-1917 verschijnt dan ook de laatste rubriek, waarin nog maar vier namen van goede oplossingen zijn vermeld. Toch zijn er maar liefst 346 problemen gepubliceerd. Maar er was nauwelijks sprake van een interactie tussen de “anonieme” redactie en de oplossers, zoals die er wel was bij de Palamedes-redactie, en die interactie werd ook bij de LC wel degelijk gezocht zoals blijkt uit de vermelding van de namen van de goede oplossingen.
Richard Réti bij het LSG in 1919
In 1919 was Richard Réti ofwel de Hongaarse adelaar op tournee in Nederland waar hij onder meer een aantal simultaans speelde, zoals in Den Haag en ook in Leiden op uitnodiging van het Leidsch Schaakgenootschap. Van de 18 partijen bij LSG won hij er 14, speelde hij 2 remise en verloor hij er 2. Hierna volgen twee fraaie combinaties van Réti in Karlsbad 1923.
| 1.Na Tg1 | 2.NaTb2 |
 |
 |
1.Efim Bogoljubow – Richard Réti 0-1. Karlsbad 1923. De eerste vijf plaatsen van dit grote toernooi worden bezet door: Geza Maroczy, Efim Bogoljubow en Alexander Aljechin, allen met 11,5/17; Ernst Gruenfeld en Richard Réti, beiden met 10,5/17. Réti gaat nu de witte stelling binnenvallen met Lxg2+!; Txg2 Ta1+; Tg1 Db7+ en 0-1 want e4 helpt ook niet meer.
2. Richard Réti – Jacob Bernstein 1-0. Karlsbad 1923. Tb2 geeft nog een mogelijke aanval op f2, maar blijkt een wanhoopsactie na enkele krachtzetten van Réti: Txe4! Dxe4; Df6+! Kh7; Dxb2! en even later 1-0.
Door: Bram Doeves, SV Botwinnik
Bekijk hier alle schaakcolumns: www.zoetermeeractief.nl/sport/schaakrubriek
