Schaken is een spel van alle tijden en voor alle leeftijden. Uit de rijke schaakgeschiedenis komen veel prachtige partijen schaak, leuk om na te spelen, maar altijd interessant om van te leren! Deze week over:
Er kwamen ook weer rubrieken in de Leidse kranten in jaren 20
Leidsch Dagblad. Op 18-12-1920 begint P. Feenstra Kuiper (Zwolle, in 1908 beginnend student in Leiden en vanaf 1926 dr. P. Feenstra Kuiper) opnieuw een probleemrubriek in het LD onder de term “schaken”, weer met vermelding van namen van goede oplossingen, en niet veel later publiceerde hij ook partijen met een voorbeeldfunctie. Feenstra Kuiper is vooral goed op de hoogte van de schaakproblematiek: de soorten problemen, de prijswinnaars onder de problemisten waartoe hijzelf ook behoort en hij publiceert ook problemen van zijn lezers. Niettemin zijn er in de hele periode steeds hooguit zo’n vijf goede oplossingen per rubriek, maar wel vaak van verschillende lezers. En elke rubriek wordt afgesloten met correspondentie tussen hem en enkele lezers. De rubriek ziet er goed uit en blijft in de hele periode 1920-1929 van dezelfde gemengde opzet.
Nieuwe Leidsche Courant. Op 17-1-1925 startte J. Verstoep (Delft) in de NLC een tweewekelijkse rubriek, met een problemen en een partijbespreking. En als er geen schaakrubriek was had J. Verstoep een tweewekelijkse damrubriek vanaf 1926! Maar wegens vertrek naar Indië werd de schaakrubriek op 17-7-1926 anoniem voortgezet en al snel werd na de partijbespreking de oplossing van het probleem gegeven zonder verdere correspondentie, dus geen naamvermelding meer bij goede oplossing. Per 1-1-1929 wordt de dienstverlening van de NLC flink verruimd. Meer bladzijden, meer medewerkers. W. Caron (Amsterdam) wordt de schaakredacteur, met een tweewekelijkse rubriek, met twee problemen en of eindspel, correspondentie en partijbespreking. Ook was hij de schaakjournalist van de NLC die over toernooien berichtte onder de kop schaakrubriek.
Leidsche Courant. Wel veel nieuws, partijen met volledige notaties van lokale tot internationale schaakpartijen, maar geen schaakrubriek in de jaren 20. Ook bij dammen was de LC het minst voortvarend: in het LD verscheen de eerste damrubriek in 1924 (dammen had op dit punt grote achterstand op schaken, in 1891 was er immers al een schaakprobleemrubriek in het LD), de NLC volgde met een damrubriek in 1926 (van de al genoemde Verstoep) en de LC volgde pas in mei 1935 met een damrubriek.
| Wit wint in 2 (Fritz: 3) zetten | Na Db7 |
 |
 |
Probleem van Sam Loyd in rubriek van P. Feenstra Kuiper van 3-12-1921.
Sam Loyd (1841-1911) was de puzzel-koning van de 19e eeuw. Hij was al op jonge leeftijd begaafd schaker, en ging studeren in Heidelberg (techniek, wiskunde, talen). Toen hij 25 jaar was, had hij al een zekere bekendheid als maker van puzzels en hij schakelde moeiteloos over op het beroepsmatig maken van puzzels, met puzzelrubrieken in verschillende bladen. Hij maakte twee soorten puzzels, de ene soort vereiste handigheid en de andere soort vereiste geestkracht, zoals zijn schaakpuzzels. Een aantal van zijn puzzels kon niemand oplossen, zelfs beroemde wiskundigen beproefden ze tevergeefs.
Redacteur Feenstra Kuiper noemde Sam Loyd de grootste componist die ooit leefde en dat het slechts aan Loyd kon gelukken zulke sierlijke varianten uit te werken. Op dit probleem kwamen slechts drie goede oplossingen binnen. Fritz loste dit probleem wel onmiddellijk op, maar maakte er een driezetter van:
De4 Th5; Dc6+ Tc5; Pxc5#. De auteursoplossing is heel verrassend: e4!! d of fxe3 (e.p.!!); en Pxe3#.
Rudolf Spielmann – Ernst Grünfeld 1-0, Karlsbad 1929, in rubriek van dr. P. Feenstra Kuiper.
In Karlsbad deden 22 toppers mee, winnaar werd Aaron Nimzowitsch met 15,0/21, 2 en 3 Rudolf Spielmann en Jose Raoul Capablanca met 14,5/21 en Max Euwe werd zesde met 12/21. Spielmann was dus geweldig op dreef, en terwijl Grünfeld nog met een pion bezig was, zette Spielmann een prachtige mataanval in: h5! Pe7; Lxg7 Kxg7; Dg5+ Pg6; h6! en 1-0, want er zou volgen mat in twee zetten.
Door: Bram Doeves, SV Botwinnik
Bekijk hier alle schaakcolumns: www.zoetermeeractief.nl/sport/schaakrubriek
