Schaak: mat! Jaren 30: spectaculaire groei van het schaken

Schaken is een spel van alle tijden en voor alle leeftijden. Uit de rijke schaakgeschiedenis komen veel prachtige partijen schaak, leuk om na te spelen, maar altijd interessant om van te leren! Deze week over:  Jaren 30: Eindelijk een spectaculaire groei van het schaken.

Na bijna 100 jaar “eliteclubschaak” (vanaf 1846 Palamedes) zijn er in 1931-1933 nog steeds maar 6 teams in de LSB, maar dank zij Euwe (1935) komt er vanaf dan een geweldige groei in het schaakleven vanuit de breedte van de ”hele” bevolking. De ballotage-clubs van de hogere klassen zijn kennelijk eindelijk uitgeballoteerd (LSG met 50 leden in 1931), maar ook komt uit het “volk” (Philidor met 43 leden in 1937) en uit de “arbeidersklasse” (Leidse Arbeidersschaakclub: 51 leden in 1936) schaaktalent naar de schaakclubs toe. Alleen de werklozen hebben geen eigen schaakclub, maar wel een werklozendamclub in Leiden (in jaren dertig is er een ongekend hoog aantal van 500.000 werklozen in NL). Zie de tabellen en opmerkingen hierna.

Aantal teams in Leidse schaakbond (LSB) in de jaren 30

Opmerkingen

Team was normaliter een tiental, in 1938 in de LSB 55 teams (één klasse bestond uit achttallen)

HSB: LSG1 speelde in deze periode steeds in de sterkere Haagse Schaakbond.

Af en toe ook info over het aantal clubs: In 1935: 14 clubs met 280 leden, met 18 tientallen en 180 spelers in de Leidse (en ook Haagse) competitie. In 1937: 23 clubs. In 1939: 28 clubs.

De teams 1938 kwamen uit: Leiden, Katwijk, Bodegraven, Leiderdorp, Alphen, Hazerswoude, Boskoop, Roelofarendsveen, Oegstgeest, Voorschoten, Noordwijk, Lisse, Woerden, Zwammerdam en Ter Aar.

Klokken verplicht in eerste klasse vanaf 1938 (30 zetten voor 1,5 uur en daarna 20 zetten per uur).

Af en toe jaarverslagen met grootte-vermelding in de Leidse kranten: LSG: 50 leden in 1931, 42 in 1932; Philidor (vroeger de Leidse Volksschaakclub): 43 leden in 1937; Leidse Arbeidersschaakclub: 51 leden in 1936.

Het persoonlijk kampioenschap Leiden en Omstreken, aantallen deelnemers,

met als wisselprijs: de zilveren koning van het Leidsch Dagblad

Na Lc5+	Eindstand bij afbreken

Mr. G Oskam – A. Barkema 0-1. Blindpartij Taveno 19-3-1937. Wat vroeger vaak gebeurde, was dat bekende schakers lezingen bij clubs gaven over de nieuwste schaakontwikkelingen. Zo kwam mr. G. Oskam, ook bekend advocaat te Rotterdam, een lezing geven voor 50 schakers bij de Leidse club Taveno in de achterzaal van “Zomerlust”. Kennelijk had Oskam ook iets over blindschaken gezegd, want hij werd al snel uitgedaagd om een blindpartij te spelen tegen de gehaaide clubkampioen Barkema (die zat gewoon achter het schaakbord). Barkema won door fraai combineren al na 18 zetten en de notatie stond weer volledig in het LD. Volgens Fritz staat Oskam beter maar dan moet hij nu wel Le3 spelen, maar na Kf1 was het snel bekeken: 0-0; fxe4 (paardoffer) fxe4+; Ke2 Tf2+; Kd1 Td8+; Ld2 Tdd2+!! En 0-1.

P. van Hoorn – dr. Max Euwe 1-0. Noteboomtoernooi LSG mei 1937. LSG’er Daniël Noteboom was een grote schaakbelofte, maar overleed op 21-jarige leeftijd in 1932 in Londen, een paar dagen na de beëindiging van het toernooi van Hastings waaraan hij in de tweede groep had meegedaan. De spectaculaire uitslag van het Noteboom-toernooi-eregroep in 1937 was: 1. P. van Hoorn (Amsterdam) 2/3; 2. Wereldkampioen dr. Max Euwe 2/3; 3. Prof dr. J Droste (LSG) 1/3; 4. G. Bosscha (LSG) 1/3. Euwe had tegen Van Hoorn enkele pionnen gegeven voor een aanval, maar die mislukte helemaal en na het afbreken gaf Euwe meteen op.

Door: Bram Doeves (Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken., SV Botwinnik op donderdagavond bij SV Botwinnik, 2B-Home)

Bekijk hier alle schaakcolumns: www.zoetermeeractief.nl/sport/schaakrubriek