Schaken is een spel van alle tijden en voor alle leeftijden. Uit de rijke schaakgeschiedenis komen veel prachtige partijen schaak, leuk om na te spelen, maar altijd interessant om van te leren! Deze week over: Schaken van 1940-1950 in Leiden eo (deel 1)
1. In de sombere oorlogsperiode is een deel van wat aan schaakleven was opgebouwd, weer verloren gegaan. Kort na de overgave in mei 1940 was in een aantal clubs de nagedachtenis te betreuren van de slachtoffers van de oorlogshandelingen, en in de tweede helft van 1940 beleefde men de terugkeer van een deel van de gemobiliseerde schakers; per saldo was het ledental van veel schaakclubs zodanig teruggelopen dat een aantal clubs zich als lid van de LSB afmeldde, één club werd zelfs geroyeerd omdat ook niet meer op aanmaningen was gereageerd; en verder vonden er ook fusies plaats van clubs die meenden op deze manier hun voortbestaan te kunnen verzekeren. Ook moesten de sluitingstijden van de clubavonden dramatisch worden vervroegd door de vroegtijdige “verduistering” en het nachtelijke uitgaansverbod na 22.00 uur, en bovendien was internationaal verkeer praktisch niet mogelijk, wat allemaal nadelig was voor het traditioneel voortzetten van het schaakleven. Maar op een lager pitje gingen de onderlinge clubwedstrijden, de teamwedstrijden en ook het schaakkampioenschap van Leiden EO gewoon door. Na de oorlog komt het herstel langzaam op gang. Nog in april 1946 is er zo’n papierschaarste dat de kranten afspraken maakten over de beperking van het aantal pagina’s en ik denk dat dit fenomeen van invloed was op de grillige regelmaat waarin de schaakrubrieken verschenen, als ze al verschenen! Zo begon in het LD eerst na de oorlog op 16-2-1946 in het eerste half jaar weer een anonieme schaakrubriek, en daarna was het LD rubriekloos voor de rest van de jaren 40. Ook voor beide andere Leidse kranten kostte het de toch uitstekende schaakredacteuren grote moeite om iets van een rubriek van de grond te krijgen.
2. H. Slavekoorde krijgt een schaakrubriek in de NLC vanaf augustus 1940. Daarvoor was hij al de schaakjournalist van de NLC die ook vanuit het buitenland de belangrijke toernooien versloeg waaraan met name Max Euwe meedeed. Max Euwe schreef in deze tijd hele series schaakboeken en Slavekoorde besteedde in zijn rubrieken vooral ook aandacht aan de schaaktheorie op basis van de Euwe-boeken. Zijn laatste “oorlogsrubriek” stopt echter abrupt in juni 1941. Op 14-8-1946 is Slavekoorde weer terug in de NLC als speciale verslaggever die vanuit Groningen verslag doet van het bekende Staunton Toernooi dat gewonnen werd door Botwinnik met Max Euwe op de tweede plaats (zie de flitsen). In de loop van 1947 komt er een “geregelde ladderwedstrijd” met drie of meer schaakpuzzels per keer in de NLC door H. Slavekoorde. Hij meldt op 29-3-1947 dat het aantal deelnemers de 300 vèr heeft overschreden, en dat is toch wel een opmerkelijk succes! Hij schreef wel voor een “breed” publiek: dat van de 5 samenwerkende protestantse kranten die uitkwamen in Rotterdam, Utrecht, Dordrecht, Den Haag en Leiden. Aanvankelijk was er ruimtegebrek om ook diagrammen te laten zien. Pas vanaf 1950 wordt het weer een regelmatige schaakrubriek met diagrammen, partijen en puzzels.
3. De rubriek van H.W. vd Nat in de LC liep aanvankelijk vanuit de jaren 30 gewoon door, maar hield abrupt op in mei 1941 en daarna deed H.W. vd Nat heel onregelmatig werkzaamheden als schaakjournalist (ook voor de NLC), hij schreef verder enkele theorierubrieken, en hij bleek samen met Max Euwe de schriftelijke schaakcursus van de LOI te hebben geschreven in april 1948, en pas in september 1949 begint er weer een rubriek Het Schaakspel, aanvankelijk anoniem.
Deel 2 gaat over het schaaknieuws in de kranten 1945-1950.
| Na Td5 | Na Pc6 |
|
|
 |
1.Michael Botwinnik – Laszlo Szabo 1-0. Staunton Toernooi Groningen 1946. De eindstand van dit toernooi was: 1. Botwinnik 14,5/19, 2. Max Euwe 14/19 en 3. Vassily Smyslov 12,5/19. Botwinnik begint nu een aanval met Txe6! Lxd4+; Dxd4!! En 1-0 vanwege doorslaggevend voordeel.
2. Max Euwe – Martin Christoffel 1-0. Staunton Toernooi Groningen 1946. Euwe speelde een prima toernooi en wint nu door Td7!! Txd7?; Dxd7 Pd8; De8+ Kh7; Pg5+ en 1-0.
Door: Bram Doeves (
Bekijk hier alle schaakcolumns: www.zoetermeeractief.nl/sport/schaakrubriek
