Denksport met Bram: de dwangzet

Bram Doeves belicht voor u elke week een mooie bridge- of dampartij. Interessante stellingen, een leuke puzzel om over na te denken of een verslag van een goed gespeelde wedstrijd.

Oppositie en dwangzetten

De vorige rubriek ging over ‘stille zetten’. Bij oppositie en dwangzetten zou je ook kunnen spreken van stille zetten, maar wordt de voorkeur gegeven aan deze specifiekere termen. Opposities komen voor in standen die niet brullen van stilte, maar van eenvoud. Meestal staan er dan een witte en zwarte schijf tegenover elkaar, en wie aan zet is verliest. Dwangzetten of forcings zijn als het ware een scherp omschreven deelverzameling van de grotere verzameling ‘stille zetten’. Een dwangzet dwingt een tegenzet af, maar die tegenzet verslechtert de situatie vaak nog, zoals in dia 2.              

1.Wazew	2. Wazew

Een dambord bevat 50 velden, en is meestal niet zichtbaar genummerd. De nummers zijn van belang voor de notatie van een partij of ook van een stand. De nummering gaat van veld 1 linksboven, van links naar rechts naar 50 rechtsonder. Een streep in de notatie is een zet, een kruis een slag.

1.Oppositie. Omdat enkelvoudige oppositie brult van eenvoud, sla ik hier met een meervoudige situatie twee vliegen in één klap. Een afruil verandert de tempoverhoudingen bij dammen. Wie niet afruilt, verliest door dubbele oppositie (42-38 31-37; 38-33 18-23, +z), en wie daarentegen wel afruilt wint door oppositie (42-37 31x42; 47x38 18-23; 38-33, +w). En of in de beginstand schijf 18 nu op dat veld staat of op 8, dat maakt in wezen voor de afloop van de stand helemaal niets uit. Nu zou je 42-37 (of 47x38) een stille zet kunnen noemen, maar dat wordt niet gedaan. Deze situaties brullen niet van stilte, maar van eenvoud, en worden dan ook winsten door oppositie genoemd.

2. Dwangzet of forcing. Hier speelt wit de dwangzet 31-27 en zwart speelt nu gedwongen 21-26 maar hier is het middel erger dan de kwaal (als zwart niet wegloopt wint wit veel moeizamer door overmacht), want wit zet nu voort met 27-21 26x17; 28-22 17x28; 32x14, +w. Hier zou je 31-27 ook een stille zet kunnen noemen, maar dwangzet beschrijft hier de situatie scherper.

Bram Doeves (Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.)

U vindt alle denksportrubrieken hier terug: Denksport