Bram Doeves belicht voor u elke week een mooie bridge- of dampartij. Interessante stellingen, een leuke puzzel om over na te denken of een verslag van een goed gespeelde wedstrijd. Deze week: Korte geschiedenis van het dammen in Suriname (tot 1990).
Bron hiervoor is de Eerste Surinaamse Sportencyclopedie, samengesteld door Ricky Stutgard in 1990. Het deel over dammen is mij toegezonden door Theo Lew, nu Zoetermeerder, maar vroeger woonde hij in Paramaribo en in één van de foto’s uit de encyclopedie zag hij als arbiter toe op een damwedstrijd. Vanaf de komst van Nederlandse kolonisten is dammen mogelijk in kleine kringen thuis gespeeld en voor het eerst in het openbaar vanaf de jaren twintig aan de Heiligenweg en de Saramaccastraat. In die tijd waren er damtoernooien voor Militairen en Belastingambtenaren. Men damde meestal om een inzet, al ging het maar om een loto (stuiver), een doni (dubbeltje) of een tjawa of skwal (kwartje) of om een glas BOB. BOB was een populaire drank van schaafijsventers: een groot glas schaafijs, veel melk, suiker of gekleurde stroop, flink roeren en klaar was BOB. Van 1927 tot 1935 waren Poelepantje, Pontenwerfstraat (Anton de Komstraat) en achter de markt de meest bekende dam-centra. Damtoernooien brachten toen in alle hoeken van Paramaribo wekenlange discussies op gang. Na 1935 ging het lange tijd niet zo goed meer met de damsport in Suriname. Toppers als Bartje Jessurun, Jacques Amzand en Leo Duiker bevonden zich in het buitenland en dat deed het dammen geen goed. Maar in 1949 namen August Holland en Sijpel de Vries het initiatief tot het oprichten van een damvereniging: de Eerste Surinaamse damvereniging Suriname. In 1950 richtte Frits Dalaysingh de tweede damvereniging op met de naam ‘Ontwaak’. De derde damvereniging in 1951 heette ‘Vlammende Hand’. Vervolgens sloten deze verenigingen zich aan bij de in 1952 opgerichte Surinaamse Dam Bond (SDB). Gelijk al in 1952 was er het eerste landskampioenschap in het bovenlokaal van de Emmaschool. Gouverneur J. Klaasesz (1949-1956) was ook aanwezig. Winnaar werd de geduchte Louis Sen A Kaw. Opeens ging het hard met het aantal damverenigingen: in 1958 waren er 8 clubs, in 1960 liefst 26 damclubs. Aan het WK 1960 in Hengelo/NL zorgde Louis Sen A Kaw namens Suriname voor aardig wat sensatie en hij werd achtste en tevens Internationaal Grootmeester. Van groot belang voor het damspel in Suriname was de komst van bekende dammeesters. In 1965 speelde Baba Sy simultaan tegen 77 jeugddammers (+74,=3,-0) in het clubgebouw ABO en verder tegen 51 dammers (+39,=11,-1). Hij verloor alleen van Adjiet Pangalie. In 1969 kwam Europees kampioen Ton Sijbrands op bezoek. Hij nam deel aan het Naks internationale damtoernooi en van de 8 gespeelde partijen won hij er 7 en speelde 1 remise tegen Hugo Kemp. In 1970 startte de bond met een centrale training om het spelniveau van een groep van 12 topdammers te verhogen. In 1971 bezocht Ton Sijbrands 12 plaatsen in Suriname en speelde in totaal 351 partijen (+337, =13 remise, -1). Hij verloor van Setrowirono (Wagiron). In de jaren 80 forceerde de Surinaamse damsport een internationale doorbraak. Niet alleen namen Surinaamse dammers aan vele internationale toernooien deel, maar ook werden in Suriname damtoernooien op wereldniveau georganiseerd, zoals het Zone 4-Damtournooi in 1980. In 1981 werd Suriname te Sao Paulo de eerste Zuidamerikaanse damkampioen. Tijdens de Damolympiade van 1986 werd Suriname na Rusland (21 pt), Nederland (20) en Senegal (15), vierde met 14. Eduard Autar veroverde op de ranglijst van bord 1 een tweede plaats na Gantwarg met een gelijk aantal punten, wat hem de Internationale Grootmeesterstitel opleverde.
| Na 38-33 | Na 48x37 | Na 11-7 |
 |
 |
 |
Een dambord bevat 50 velden, en is meestal niet zichtbaar genummerd. De nummers zijn van belang voor de notatie van een partij of ook van een stand. De nummering gaat van veld 1 linksboven, van links naar rechts naar 50 rechtsonder. Een streep in de notatie is een zet, een kruis een slag. "Dampuzzels" is bedoeld voor het breedst mogelijke gezelschap van puzzelaars.
M. Teixeira – Eduard Autar 0-2, Olympiade 1986. De Olympiade dus waarin Eduard Autar Internationaal Grootmeester werd. 23-29; 34x14 3-9; 14x3 24-29; 33x24 7-12; 3x17 11x44; 43-39 44x33, +z.
Eduard Autar – Mahinderpersa Jaggoe 2-0. Surinaams damkampioenschap 1989. Autar won met overmacht zijn laatste grote kampioenschap in Suriname (vanaf 1990 damt hij in Nederland), voor John Sadiek en Guno Burleson die ook sterk finishten, en die na het tijdperk Autar vaak afwisselend Surinaams damkampioen worden. Autar wint vaak door grootmeesterlijke opbouw, zelden door een combinatie, en dat lijkt soms met speels gemak te gaan, zoals hier. De nauwkeurige voortzetting is hier 6-11 en dan heeft wit maar weinig voordeel, maar Jaggoe doet eerst maar even 8-13. 39-33! en Jaggoe geeft onthutst op; er is geen redden meer aan. Als de winnende afruil naar 9 wordt voorkomen met 14-20 heeft Jaggoe geen verdediging tegen 23-19!!
Rodney Lion – Krisnapershad Ori 2-0. Surinaams damkampioenschap 2015. Maar in 2015 is alles anders, Guno Burleson tweede, John Sadiek derde, maar tot grote verrassing van het Surinaamse dammen wordt Rodney Lion de kampioen 2015. Deze partij had een spannende ontknoping. 28-33; 38-32 34-39; 32-28!! 33x2; 44x24 6-11; 24-19 9-13; 19x8 2x13; 20-15 13-19; 15-10. Deze stand is nog remise, maar Ori deed hier niet de goede zet. Truus: alleen 11-17 is remise. Wit mag niet achter 19 lopen, vanwege de plakker met 26. Dus 10-4 19-24, enz. In plaats van 11-17 deed Ori 19-23 en toen ging Lion met 10-4 wel naar de winst, +.
Dampuzzelboek; dammen: derivaat van een ruimtespel, Bram Doeves, 200 blz A5 €7,50, bij verzending buiten Zoetermeer, plus portokosten, verkrijgbaar bij Bram Doeves,
Bram Doeves, (
U vindt alle denksportrubrieken hier terug: Denksport
