Schaken is een spel van alle tijden en voor alle leeftijden. Uit de rijke schaakgeschiedenis komen veel prachtige partijen schaak, leuk om na te spelen, maar altijd interessant om van te leren! Deze week over de opvolging van Aljechin.
De opwindende geschiedenis van de opvolging van Aljechin, deel 1
Volgens Capablanca in het AVRO-toernooi van 1938 was Aljechin een smet op het schaakspel. Maar Aljechin was schaakprof en opportunist zoals ongetwijfeld veel schaakprofs, want topschaak is geld en status. Aljechin heeft door zijn status als topschaker te maken gekregen met een heel ‘wispelturig’ leven: vier huwelijken met ongewoon opvallende vrouwen.Van anti-bolsjewiek/communist schopte hij het tot secretaris van een communistische afdeling; Aljechin was in Frankrijk weer heel decadent ‘dr’, legerofficier en aristocraat; en daarna ook nog vertegenwoordiger van het Nazi-regime in fascistisch Spanje.
|
Na Le6 |
Alexander Aljechin – Max Euwe 1-0. WK 1937, 8e partij. Het tweede WK van Euwe verliep minder succesvol, Euwe verloor met 15,5-9,5 van Aljechin. De dreigende zwarte toren krijgt de witte loper niet te pakken, want Aljechin vervolgde met de krachtzetten: Tac1! f6; Tc7 Kd8; Txa7 en 1-0. |
|
Na Kg2 |
Alexander Aljechin – Max Euwe 1-0. WK 1937, 10e partij. De zwarte dame en Pf6 verkeren in een onaangename positie, dus Pxe5; dxe5!! En het bedreigde paard kan geen kant meer op Ph5; gxh5 en Aljechin heeft een winnende loper voorsprong, en later 1-0. |
In 1939 deed Aljechin voor Frankrijk mee aan de Olympiade in Buenos Aires en bereikte daar aan het eerste bord een mooie score van +5=5-0. Aljechin keerde in januari 1940 terug naar Europa/Frankrijk als één van de weinige Europese schakers, en werd vervolgens officier in het Franse leger, vermoedelijk bij de geheime dienst want hij sprak vloeiend Frans, Duits en Russisch. Na de overgave van Frankrijk in juni 1940 vluchtte hij naar Marseille. Vervolgens werkte hij toch samen met de Nazi’s om zijn vrouw Grace Aljechin, een Amerikaanse jodin, zijn vierde vrouw, eigenaresse van een kasteel nabij Dieppe, te beschermen… Aljechin, maar ook Keres onder meer, nam deel aan schaaktoernooien onder supervisie van de Nazi’s. Vanaf eind 1943, was Aljechin te vinden bij schaakevenementen in Spanje en Portugal, weliswaar als vertegenwoordiger van het Duitse Nazi-regime, maar ook ver weg van de onrustbarende opmars van de Sovjet-invasie in Oost-Europa.
Na WOII werd Aljechin niet meer uitgenodigd voor schaaktoernooien buiten het Iberische schiereiland vanwege zijn Nazi-verleden. Terwijl Aljechin en sponsors werkten aan een (vaag?) plan voor een match om het wereldkampioenschap tegen Botwinnik, overleed hij plotseling in zijn hotel in Estoril, Portugal, op 24 maart 1946, onder onopgehelderde omstandigheden. De meest genoemde doodsoorzaken zijn een hartaanval (hij had al twee hartaanvallen gehad en een ernstig leverprobleem), gestikt in vlees, vermoord door een Frans doodseskader of alsnog door de ‘hand van Moskou’ (de Bolsjewieken hadden hem in 1919 in een dodencel gegooid, maar toen ontkwam hij) en zelfmoord wordt ook wel genoemd (waar kon hij zich nog vertonen; zijn vrouw had hem in augustus 1945 verlaten; uitreisvisa’s werden opgehouden). De begrafenis van Aljechin is betaald door de FIDE, zijn stoffelijk overschot werd overgebracht naar de begraafplaats van Montparnasse in Frankrijk. Na de dood van Aljechin nam de FIDE de organisatie van het wereldkampioenschap over. In 1948 zou het eerste FIDE-toernooi gehouden worden om een nieuwe wereldkampioen aan te wijzen.
Door: Bram Doeves, SV Botwinnik
Bekijk hier alle schaakcolumns: www.zoetermeeractief.nl/sport/schaakrubriek
