Speak Up! Wordt gehoord! Dat betekent de naam Kambisa!BeHeard van de Zoetermeerse stichting, die in 2002 in Zambia werd opgericht en in 2006 vanuit Zoetermeer verder ging. Artistiek directeur en Zoetermeerder Desh Chisukulu (41), geboren in Zambia, getrouwd met een Nederlandse vrouw en vader van drie kinderen, vertrekt in het voorjaar voor drie weken naar zijn moederland, waar hij een buurtcentrum wil realiseren.
Desh, die ook nog part-time postbode is, gaat in Zambia (zie onder) op eigen kosten helpen om de eerste voorzieningen voor het gemeenschapscentrum in de plaats Mpika (30.000 inwoners) van muren en een dak te voorzien. Hij licht toe: “We bouwen daar nu eerst een leefgedeelte met een kantoortje, met wat we zelf bij elkaar kunnen sparen. We hopen de ruimte dan te gebruiken om uitwisselingsstudenten uit Nederland te ontvangen. Tot het centrum af is, zullen we het leefgedeelte voor Kambisa!-projecten gebruiken.”
Op het platteland van Zambia is de werkloosheid groot. Veel jongeren raken verslaafd aan de alcohol, als ze niet naar de grote steden zijn getrokken om werk te zoeken. Desh vertelt: “We gaan projecten met ze doen zoals documentaires en films maken. Met onze stichting wil ik mensen, die niet goed vertegenwoordigd zijn in gangbare media, een stem geven. Daarnaast willen we een werkplaats opzetten waar met oude vakmensen, jonge werkzoekenden en Nederlandse studenten kennis uit kunnen wisselen en van elkaar kunnen leren .”
In de regio waar Mpika ligt, centraal Zambia, zijn vaardigheden op het gebied van bouwen, landbouw en toerisme nu belangrijk. Die wil Kambisa! gebruiken om mensen samen te krijgen. Dat gaat ook gebeuren doordat Kambisa! met studentenuitwisselingen van bijvoorbeeld mbo-studenten tussen Nederland en Zambia wil gaan werken. “Het kweken van onderling begrip staat voorop,” zegt Desh.
Gelijkwaardige relaties
Kom bij Desh niet aan met het woord ontwikkelingshulp als je het over zijn projecten in Zambia hebt. Het ligt wat hem betreft veel genuanceerder. De kern van zijn boodschap is: ga uit van gelijkwaardige relaties tussen Zambianen en Nederlanders. Hij licht toe: “Voor mensen daar is het niet altijd fijn om gezien te worden als een 'ontvanger'. Het werk van veel goedbedoelende hulporganisaties wordt vaak toch een beetje gezien als een verlenging van de koloniale tijd.”
“Mensen willen gewoon betaald krijgen voor het werk dat ze doen en de spullen die ze verkopen, en zelf verantwoordelijk zijn voor wat ze scheppen. Daarom zoeken we zowel in Nederland als in Zambia naar mensen die mee willen werken, mensen die spullen hebben, mensen die geld over hebben of mensen die gewoon klant willen zijn. Eerst willen we een plek creëren waar workshops gegeven kunnen worden, en een fruittuin aanleggen. Later willen we dan uitbreiden met een eco-camping, een plek waar mensen computers en printers kunnen gebruiken, een winkeltje voor ambachtsproducten en een plaats om iets te eten en drinken. Op die manier moet het hele project zichzelf op termijn kunnen betalen.”
 |
 |
 |
‘t Schrijverke
Het bijzondere is dat Kambisa! niet alleen in Zambia actief is, maar ook in Nederland. Desh vertelt: “In 2012 hebben we op basisschool ’t Schrijverke in Zoetermeer een leuk project gedaan. We hebben leerlingen geleerd hoe ze interviews moeten houden, en ze vervolgens een muurkrant laten maken. Het onderwerp was pesten. De leerlingen gingen buurtbewoners interviewen over hun ervaringen daarmee. Het resultaat was een goed gevoel in de wijk. Er was binding ontstaan tussen de scholieren en de buurtbewoners.” Een ander project was met een school in het Haagse Mariahoeve. Verder geeft Kambisa! in Nederland workshops verhalen vertellen en interviews houden.
Liefde voor Afrika
Desh kwam in 2006 vanwege de liefde naar Nederland. Hij woonde eerst in Den Haag, maar woont nu naar volle tevredenheid in Zoetermeer, in Dorp. “Zo’n middelgrote stad bevalt me veel beter. De voorzieningen hier zijn ook voor de kinderen perfect.”
Desh heeft een Masters in Afrika Studies behaald aan de Universiteit van Leiden, en haalde daarvoor een Bachelors Artscience aan de kunstacademie in Den Haag. Hij wil graag gaan promoveren op de teksten van liederen van de Lumpa-kerk in Zambia, maar is nog bezig het geld daarvoor bij elkaar te sprokkelen. Daarnaast is hij ook nog muzikant.
Desh ziet enorm uit naar zijn bezoek aan Zambia straks in het voorjaar. “Ik mis mijn geboorteland natuurlijk. Gelukkig kan ik soms terug. Vergeleken met veel andere landen, is het de beste plaats om te wonen. Ik ken daar zoveel mensen, dat het voor mij de fijnste plek is.”
Tekst Christa van der Hoff
Foto’s Anas Kattan en Desh Chisukulu
www.kambisa.org Giften aan Kambisa zijn aftrekbaar van de belasting. De stichting heeft een zogenoemde ANBI-status (Algemeen Nut Beogende Instelling).
Zambia
Zambia ligt in het zuiden van Afrika. Het grenst aan de DR Congo, Tanzania, Malawi, Mozambique, Zimbabwe, Botswana, Namibië en Angola. Het land telt bijna net zoveel inwoners als Nederland: bijna 17 miljoen. De hoofdstad is Lusaka. De bekendste toeristische stad is Livingstone. Het land draait economisch gezien voor een groot deel op de mijnbouw (ondermeer koper). De voertaal is Engels. De vlucht van Amsterdam naar Lusaka duurt 13 uur.
