U heeft zich vast wel eens afgevraagd waarnaar een straatnaam vernoemd is of wat de betekenis is. In onze vaste rubriek 'straat in beeld', hebben wij dit voor u uitgezocht. Deze week de Busken Huethove in de wijk Buytenwegh.
 |
 |
De Busken Huethove is vernoemd naar de schrijver Conrad Busken Huet. Hij werd geboren in Den Haag op 28 december 1826. Naast schrijver was hij ook een literatuurcriticus die een belangrijke invloed heeft gehad op de Nederlandse letteren van de 19e eeuw. Zijn omvangrijke -in 1884 voltooide- studie ’Het land van Rembrand’ (Huet spelde de naam met een -d) heeft blijvende invloed gehad op de beeldvorming van Nederland in de zeventiende eeuw.
Huet was de zoon van een ambtenaar. Hij ging naar een Franse school en studeerde daarna vanaf april 1844 theologie in Leiden, waar hij onder meer bijdragen leverde aan de Studentenalmanak. Na nog een jaar studie in Zwitserland werd hij Waals predikant in de Waalse kerk te Haarlem van december 1850 tot begin 1862. Hij stichtte in die tijd ook het maandblad La Seule Chose Nécessaire (1856-1857).
Meer en meer ging hij zich bezighouden met de ‘moderne theologie’, die de kloof tussen het christelijk geloof en de moderne wetenschap probeerde te dichten, onder meer door de Bijbel op dezelfde manier te onderzoeken als andere historische geschriften. Zijn bevindingen hierover verwerkte hij in zijn catechisaties en preken, wat echter bij zijn gemeente leidde tot onbegrip en ergernis. In 1857-1858 publiceerde hij ‘Brieven over den bijbel’. Als gevolg van deze geruchtmakende publicatie liep zijn loopbaan als predikant vast, hoezeer hij ook had benadrukt dat de Bijbel van hoge waarde was. Later zou hij stellen dat de Bijbel eigenlijk overbodig was geworden en dat de menselijke ethiek deze kon vervangen. In 1859 trouwde hij met Anna Dorothée van der Tholl, die bij hem catechisatie had gevolgd.
Huet nam in januari 1862 ontslag als predikant en kreeg hij meteen een baan als redacteur bij de Oprechte Haarlemsche Courant. Ook bleef hij nog enkele jaren optreden als kanselredenaar: tot mei 1864 hield hij geregeld zondagse, godsdienstige 'toespraken' in de Haarlemse Concertzaal. En hij werd literair criticus in de redactie van het literaire tijdschrift De Gids. Zijn opdracht als redacteur was om één kritiek per maand af te leveren. Huet vergeleek in zijn literaire kritieken de boeken van Nederlandse schrijvers vaak met de door hem hoger gewaardeerde literatuur uit landen als Duitsland, Frankrijk en Groot-Brittannië. Hij leverde vlijmscherpe kritiek, soms op spottende toon geschreven, vooral gericht op gevestigde schrijvers, zoals Willem Bilderdijk en Jacob Cats. Hij kreeg zo de bijnaam 'de beul van Haarlem'. Deze periode van 1863 tot 1864 vormt een hoogtepunt in de Nederlandse literaire kritiek. Hij bleef verbonden aan dit tijdschrift tot 1866.
Zijn kritieken leidden ook tot conflicten binnen De Gids. Twee van zijn publicaties vormden de aanleiding voor zijn afscheid van het blad in 1866, het artikel 'Een avond aan het Hof' (1865) en 'De Tweede Kamer en de staatsbegrooting’. Dit laatste artikel veroorzaakte een breuk in de redactie van De Gids. Zowel Huet als zijn collega schrijver Potgieter vertrokken hierna uit de redactie.
In 1868 publiceerde hij zijn roman ’ Lidewyde’, die geen succes werd en een schandaal veroorzaakte door het realisme waarmee erotiek beschreven werd. De kritiek op zijn persoon werd hem te veel en hij vertrok in 1868 naar Nederlands-Indië, waar hij (hoofd)redacteur werd van de Java-bode.
Daar ontwikkelde zich een schandaal, bekend als de Hasselman-affaire. Huets reis naar Indië bleek betaald te zijn door de minister van Koloniën Hasselman. Als tegenprestatie zou hij de regering in het moederland adviseren hoe zij de Indische pers het beste in toom kon houden. In april 1873 verliet Huet de Java-bode en richtte een eigen krant op, het Algemeen Dagblad van Nederlandsch-Indië. Zijn kritieken werden hier minder scherp en kregen meer een voorlichtend dan een evaluerend karakter. Huet bleef acht jaar in Nederlands-Indië.
Huet keerde in 1876 terug naar Europa en vestigde zich in vrijwillige ballingschap in Parijs. Zijn neef J. l'Ange Huet nam het redacteurschap van het Algemeen Dagblad van Nederlandsch-Indië over, maar vanuit Parijs hield Huet een stevige vinger in de pap en bleef kritische bijdragen leveren. Dit leidde ertoe dat l'Ange Huet, als verantwoordelijk redacteur, op Java een gevangenisstraf kreeg opgelegd.
Hij schreef tevens werken over de cultuurgeschiedenis, waaronder 'Het Land van Rembrand'. Door dit monumentale werk sprak men voortaan over de 17e eeuw als de Gouden Eeuw in de Nederlandse kunst en werd Rembrandt als haar grootste schilder beschouwd. Hij werkte gedurende vier jaar dag en nacht aan dit boek, maar dit trok een zware wissel op zijn gezondheid. Huet overleed in Parijs op 1 mei 1886 en ligt begraven op het kerkhof Montparnasse in Parijs.
Tekst: Vera Voogt
Afbeeldingen: wikimedia commons
Foto's straat: Zoetermeer Actief
Zie voor een overzicht van alle straten: Straat in beeld
