“Waarom is de geschiedenis van Zoetermeer niet te vinden in museum De Voorde?” zien en horen we regelmatig als vraag voorbij komen als het over het Zoetermeerse museum gaat. Om deze vraag te beantwoorden moeten we zelf even in de geschiedenis duiken en wel naar 2015. Want toen koos de gemeenteraad nadrukkelijk zelf voor een Zoetermeers museum zonder blik naar het verleden van de stad.
Een keus die de raad nu, zeven jaar later, vergeten lijkt.
In mei 2015 nam de gemeenteraad namelijk een besluit over de toekomst van het toenmalig Stadsmuseum. Uit zes varianten werd gekozen voor scenario 4 met als concept ‘Living lab van pioniers en vernieuwers’.
Het was al een paar jaar duidelijk dat het Stadsmuseum zou moeten vernieuwen en ook verhuizen. De voormalige burgemeesterswoning in de Dorpsstraat, ‘t Oude Huys, werd te klein en was verouderd. Met de verhuizing zou het museum ook een nieuw concept moeten krijgen.
Het Stadsmuseum was klein, maar sprak veel Zoetermeerders aan. Het museum werd in 1989 geopend en maakte spraakmakende tentoonstellingen zoals de tentoonstelling over de AIVD in 2010, waarin de in Zoetermeer gesitueerde geheime dienst voor het eerst een tipje van de sluier oplichtte. In 2004 vertelden Zoetermeerders over hun geloof in het project ‘Zoetermeer tussen hemel en aarde’. De afscheidstentoonstelling van het Stadsmuseum was ‘Ja, ik wil’, en bracht de veranderende mode rondom trouwen in Zoetermeer in beeld.
Nieuw concept voor museum
In een rapport over de museale functie van Zoetermeer schetst BMC Advies B.V., in opdracht van de gemeente, zes mogelijke toekomst scenario’s voor het Zoetermeerse museum. Deze scenario’s varieerden van Oudheidkamer, presentaties in de Bibliotheek tot Metropoolmuseum. Volgens de onderzoekers zouden drie scenario’s in aanmerking komen als opvolging van het Stadsmuseum:
∙ scenario 3: Stadsmuseum in de bieb met vaste expositieruimte;
∙ scenario 4: Museum the Art of Living in de Stadhuisplint; of
∙ scenario 5: Metropoolmuseum The Art of Living.
Het Metropoolmuseum werd al gauw als onhaalbaar bestempeld omdat dit teveel geld zou kosten. De gemeenteraad koos uiteindelijk scenario 4, onder de werknaam Living Museum. Het museum zou gelijktijdig gebouwd gaan worden met het nieuwe Stadhuis, om kosten te besparen.
Wethouder Paalvast, wethouder cultuur in het vorige college, meldde aan de gemeenteraad dat het ‘Living Museum Zoetermeer een museum wordt over leven in een ‘new town’, over de stadscultuur van het jonge Nederland. Het museum vertelt verhalen vanuit het oogpunt van mensen die zich een plek eigen maken op nieuw land, in een nieuwe omgeving, met het oog op de toekomst. De presentaties zijn een ode aan het pionierschap. Beleving, doen en erfgoed staan centraal. Verleden, heden en toekomst worden verbonden.’
Start museum De Voorde
Het Stadsmuseum ging aan de slag met de opdracht van de gemeenteraad en ontwikkelde zich tot een museum over identiteit, en het dagelijks leven. Met een blik op hoe identiteit in het verleden beleefd werd en hoe dit doorwerkt naar heden en toekomst.
Museum De Voorde opende in april 2019, met de tentoonstelling ‘Dit zijn wij!’, over zes generaties en alles wat zij delen. Het museum dat van de raad de opdracht meekreeg een Living Museum op te richten, koos voor de naam ‘De Voorde’, die verwijst naar de voordes bij het afgraven van veen, om een zo breed mogelijk museum op te zetten.
Toenmalig directeur Sabine Huls: "Wij willen een heel breed museum worden, met een grote verscheidenheid aan thema's. Als je dan kiest voor een naam die wijst op 1 thema, zoals architectuur in Zoetermeer, dan beperk je jezelf in de mogelijkheden voor de toekomst. De naam De Voorde geeft ons alle vrijheid om zeer breed thema's op te pakken".
De eerste tentoonstelling ging over identiteit: we zijn allemaal anders, maar hebben ook veel overeenkomsten. Ook in de tentoonstellingen die volgden waren identiteit en verbinding belangrijke thema’s.
Collectie opgeborgen
De collectie met historische Zoetermeerse voorwerpen die het Stadsmuseum bezat, werd goed opgeborgen en onderhouden. Maar niet langer tentoongesteld, want dit paste niet in het nieuwe concept van het museum. Ruim 2000 objecten die vertellen over 700 jaar Zoetermeerse geschiedenis liggen nu in het depot. Hieronder zijn bijzondere stukken zoals een boterspaan, de burgemeestersketting uit 1852 en een sierbord met het familiewapen van Van Egmond, die woonden in kasteel Palenstein.
Wel ruimde museum De Voorde bij de entree, aan de zijde van de Markt, plaats in voor een vaste presentatie van de collectie Populair Design. Dit zijn alledaagse artikelen uit Nederland vanaf ongeveer de jaren 50.
En dit geeft dus antwoord op de vraag waarom er geen historische objecten in het museum te zien zijn, de gemeenteraad koos in 2015 met nadruk voor een ander concept voor het museum en daar paste de historische collectie niet bij.
Referendum tegen sluiting
Zoetermeerder Peter Vergers wil het museum de kans geven om zich te bewijzen. De drie jaar dat het museum nu bestaat, is absoluut onvoldoende om te concluderen dat dit museum niet het gewenste aantal van 25.000 bezoekers per jaar kan halen, aldus Vergers. “Het museum wordt nu gesloten om de verkeerde redenen! Als je de gemiste bezoekers door corona erbij op zou tellen, kom je wél aan het aantal van 25.000 bezoekers per jaar. Ook zien we dat het aantal bezoekers nu de coronamaatregelen ten einde zijn, weer oplopen.”
Patrick van Thiel, lid van de Raad van Toezicht van Museum De Voorde, stelde in de raadsvergadering van 29 augustus dit jaar dat een museum langer de tijd nodig heeft om een goede naam te vestigen. Van Thiel: "Ik denk dat je minimaal 5 jaar nodig hebt om een positie op te bouwen als museum. De Voorde is effectief slechts 20 maanden open geweest. Voor het museum is het ook nadelig dat de subsidie in Zoetermeer per jaar wordt verstrekt, dit zorgt voor veel onzekerheid. Dit museum heeft niet de kans gekregen om zich te bewijzen."
Vergers diende bij de gemeente een aanvraag in voor een referendum in een laatste poging om het museum te redden. Het referendum heeft nu al bijna 1300 ondersteuningen, maar heeft er nog meer nodig.
Wilt u het referendum steunen?
Ben je inwoner van Zoetermeer, 18+ en stemgerechtigd? Vul dan het referendumverzoek in via deze link: https://www.zoetermeer.nl/form/referendum-definitief-verzoek/referendum-0
Vul in bij 'Over welk besluit': Beëindigen subsidieverzoek stichting Museum De Voorde
Vul in bij 'Datum besluit': 12-09-2022
Lees ook: Laatste-strohalm-voor-museum-de-Voorde
