Zoetermeer kent unieke architectuur waar de meeste mensen onwetend langslopen. In de serie ‘Het gebouw van de maand’ van ArchitectuurPunt Zoetermeer deze maand het eerste deel over de karakteristieke Mandelabrug.
Noem mij het meest bekende Zoetermeerse bouwwerk… In de afgelopen maanden stonden de kranten er vol van. Een stadsgezicht bepalend gebouw dat op instorten stond. Gelukkig schijnen de gebreken mee te vallen, al is het middenstuk uit voorzorg reeds verwijderd. Hoe kwam Zoetermeer op die plek eigenlijk aan deze brug?
In 2022 vierden we de 60ste verjaardag van de New Town Zoetermeer, de grote sprong van boterdorp naar groeistad. Het structuurplan dat deze ontwikkeling mogelijk moest maken - vier wijken en een stadshart - lag geheel ten noorden van de A12 en de spoorlijn Den Haag - Gouda. Waarom zou je deze ‘barrières’ moeten kunnen oversteken als er geen grote ontwikkeling aan de andere zijde is gepland?
Dubbelstation over A12 en spoor
In het structuurplan 1972 is de zuidzijde van het Zoetermeerse grondgebied nog als agrarisch gebied aangegeven. Toch zijn sporen van een andere toekomst al zichtbaar. Nieuwe tracés voor provinciale wegen naar Pijnacker en Delft, een tracé voor een aan te leggen zoetwaterkanaal naar de Haagse duinen (gelukkig geschrapt) en een nieuw dubbelstation Zoetermeer-Driemanspolder aan de spoorlijn Den Haag - Gouda. En dan is een voetgangersverbinding over de A12 en het spoor noodzakelijk en zo werd in de jaren zeventig een overdekte voetgangersbrug aangelegd.
 |
 |
Grootschalige kantoorontwikkeling
Tien jaar later werd er mede op verzoek van de provincie Zuid-Holland voor het eerst nagedacht over een plan voor een nieuwe woonwijk ten zuiden van de A12 en het spoor. Onderdeel van de planvorming was een grootschalige kantoorontwikkeling in de directe nabijheid van het station. Via een overbouwing met kantoren zou een verbinding worden gelegd met de kantorenstrook aan de Boerhaavelaan. Het ontwerp van architect W.Th. Ellerman uit 1985 voor deze overbouwing voorzag in een overdekte verbinding voor fietsers en voetgangers en vormde naast kantoren ook de toegang tot de beide NS-stations (NS-lijn Den Haag - Utrecht en de Zoetermeerlijn).
Discussie met de gemeente Den Haag over de omvang van het kantorenprogramma en de kosten van zo’n brede overbouwing hebben tot aanpassingen van het programma en het bebouwingsvoorstel geleid. In overleg met MAB-projectontwikkeling is gekozen voor een overdekte brug zonder kantoorbebouwing en met een uitbouw voor het NS station. Wel bleef in het plan naast de 180 meter lange brug bij de aanlanding in Rokkeveen een opvallend kantoor gehandhaafd: de nooit gerealiseerde ‘Hollandse Meester’, naar ontwerp van architect R.J. Stevens.
Wel plannen, maar nog geen bouwactiviteiten en het jaar 1992 naderde: de Floriade in Zoetermeer. Daarover leest u in deel 2, de volgende editie van het Gebouw van de maand.
Fotobijschriften
Het dubbelstation Zoetermeer-Driemanspolder uit 1974 (foto Wim Goutier)
1. Overzicht van de verbindingen over de A12 (foto Willem Hermans)
2. Het ontwerp van de overbouwing uit 1985 van architect W.Th. Ellerman (uit: Barth. van Gent, Zoetermeer, ontwikkeling van een stad, 1999, p. 135)
3. De nooit gerealiseerde “Hollandse Meester” (uit: folder MAB, Realiteit van Morgen; Campus zaken doen in het groen, 1986)
Tekst: Willem Hermans, schatbewaker
Het gebouw van de maand is gekozen door ArchitectuurPunt Zoetermeer. Kijk voor meer informatie over architectuur in Zoetermeer en de architectuuragenda op ArchitectuurPuntZoetermeer.nl of op Facebook
