In een driedelige reeks kijken we naar de geschiedenis van drie historische straten in Zoetermeer. Over de oorsprong van de straten en een aantal bijzondere bouwwerken die in deze straten staan of hebben gestaan. Dit deel gaat over de Voorweg.
De Voorweg wordt al genoemd in een verslag uit 1295. Destijds heette de weg Kerckweghe. Op of bij de driesprong van de Zwaardsloot (waar de Zwaardslooteseweg naar is vernoemd), de Broekweg en de Eerste Weg stond een waarschijnlijk houten kerkje die gewijd was aan de heilige Sint Nicolaas. Deze stond aan de rand van de nederzetting Zoetermeer. Dit kerkje was bereikbaar over de weg via de Kerckweghe, de Broekweg en de Eerste Weg. In 1463 was de naam veranderd in Voorkerckweghe en daarna verbasterde het naar het huidige Voorweg. De route van de weg is mede bepaald door de vorm van de oever van het Zoetermeerse Meer die in 1616 is drooggemalen en tegenwoordig bekend staat als de Meerpolder.
 |
 |
In 1574 maakt de Voorweg, tijdens het Beleg van Leiden, onderdeel uit buitenste verdedigingsring van de Spanjaarden. Op de Voorweg bevond zich circa 3000 man om deze verdedigingsring te verdedigen. Tijdens de Slag om Zoetermeer is er een aanval uitgevoerd op deze ring ter hoogte van een brug die zich in de Voorweg bevond. Onder de brug liep een vaart en die vormde een belangrijke waterweg voor de Geuzen naar het Zoetermeerse Meer. De aanval mislukte waarna de Geuzen om het dorp heen zouden trekken en uiteindelijk door de dijk van de Zegwaartseweg zouden heen breken richting Leiden.
In 1491 werd de wetering langs de Voorweg gegraven en die liep aanvankelijk tot aan de Broekweg, de latere J.L. van Rijweg, waarna de wetering verder liep in noordelijke richting. Dit veranderde in 1669. Tot die tijd liep de Groeneweg en de daarnaast gelegen wetering door het gebied dat we tegenwoordig kennen als de Driemanspolder. Het waren de belangrijkste weg- en vaarroutes van Zoetermeer naar Den Haag. In 1668 ging de Groeneweg en de wetering verloren bij de droogmaking van de Driemanspolder. Toen werd de wetering langs de Voorweg aangesloten op een verbrede sloot langs de Vlamingstraat en via een bocht langs de zuidzijde van het dorp kwam de nieuwe vaarroute uit op de Delftsewallenwetering.
Na de droogmaking van de Driemanspolder werd er langs de Voorweg en de Vlamingstraat een reeks buitenhuizen van rijke stedelingen gebouwd waaronder Hofstede Meerzigt, gebouwd in opdracht van de Delftse regent Jacob Thierens. Hij was een van de investeerders bij de droogmaking van de nieuwe polder.
In 1685 bouwt pastoor Nispen, met toestemming van de Staten van Holland, aan de Voorweg een schuurkerkje. Hierbij werd het achterhuis van het echtpaar Crooneveen. Het kerkgebouw heeft tot in 1819 aan de Voorweg gestaan, ter hoogte van de plek waar de Amerikaweg de wetering langs de Voorweg kruist. Het gebouw is tot en met de stenen fundamenten afgebroken.
In 1767-1772 werd de Zoetermeerse of Nieuw drooggemaakte polder drooggemaakt ten noorden van de Voorweg en kwamen er ook aan deze kant van de Voorweg grote boerderijen. Een daarvan was boerderij Rozenburg die voor veel Zoetermeerders bekend zal staan als de voormalige bouwspeelplaats.
Tekst: Sacha van Vlaardingen
Foto 1: Reproductie van een gravure van het ontzet van Leiden, de slag bij Zoetermeer, in vogelvlucht afgebeeld met tekst "'t ontzet van Leyden" Zichtbaar onder meer Leiden, Zoeterwoude, het Zoetermeerse Meer, Zoetermeer en Benthuizen. Foto: Stadsarchief Gemeente Zoetermeer, Historisch Genootschap Oud Soetermeer.
Foto 2: Voorweg nr. 119: hofstede Meerzigt en veel groen. Foto: Stadsarchief Gemeente Zoetermeer, fotograaf: Leepel, A.J.
Bronnen:
Titel: Zoetermeer, een Hollands tweelingdorp; auteur: P.G. Hoefnagel; uitgave: Europese Bibliotheek – Zaltbommel, 1980
Titel: De geschiedenis op straat, Een ontdekkingstocht langs de Zoetermeerse cultuurhistorie; samenstelling: Remko Bordewijk, Fia Brandhorst, Corrie de Graaf, Ronald Grootveld, Gertjan Moers, Marco Mosselman, Agnes van Rheenen, Ellen Smits-van der Heijden, Bouke Tuinstra, Ton Vermeulen, Petra Vijverberg en Henk Windmeijer; uitgave: Historisch Genootschap Oud Soetermeer, Zoetermeer 2001
Titel: Zoetermeer en Zegwaart tijdens het beleg en ontzet van Leiden; redactie: Piet Drapers, Ronald Grootveld, Joke de Kler, Ron Tousain en Ton Vermeulen; uitgave: Historisch Genootschap Oud Soetermeer, Zoetermeer 2014
TItel: Historische Straten in Zoetermeer, Vlamingstraat, Voorweg; samenstelling: Ronald Grootveld en Botine Koopmans; uitgave: Afdeling Kunst en Cultuur, gemeente Zoetermeer, Historisch Genootschap Oud Soetermeer, Zoetermeer, 1992
