Zoetermeers burgemeester Charlie Aptroot bepleit extra mogelijkheden voor burgers tot invloed op de beleidsvorming. Dit blijkt uit een ‘discussiestuk’ van ruim zes pagina’s dat hij de raadsleden heeft toegestuurd.
Dit stuk is komende dinsdag 18 februari hoofdthema in een gesprek tussen hem en de raadsleden in restaurant De Sniep aan de Broekwegschouw. Zijn schrijven bevat 12 voorstellen tot aanpassing van de werkwijze van het gemeentebestuur. Hij voegt er nadrukkelijk aan toe: “Dit is een discussiestuk. Mijn verzoek is om dit raadsbreed met elkaar te bespreken en daaruit te concluderen of er draagvlak is voor aanpassingen”.
Opvallende voorstellen bij die 12 zijn:
- In de plenaire raadscommissievergaderingen periodiek een half uur uittrekken voor een vrije inspraakronde, dus over elk mogelijk onderwerp, ook al staat het niet op de agenda. Een zelfde inspreker zou dan over hetzelfde onderwerp hooguit eenmaal per kwartaal mogen verschijnen;
- inwoners die een bepaald idee hebben - voorzien van bijvoorbeeld een minimum van 25 handtekeningen - de gelegenheid geven deel te nemen aan een initiatieven spreekuur van een raadscommissie. Ze kunnen dat idee dan presenteren en de raadsleden vragen het college van B&W aan te zetten tot een officiële reactie.
In zijn stuk stelt hij: “Als de inwoners dan aan zet zijn, moet goed naar ze geluisterd worden (…) Samenspraak gaat over het ophalen van ideeën en meningen in de stad, frank en vrij, zonder politieke sturing.”
De nieuwe procedures zouden wat de burgemeester betreft in de plaats kunnen komen van het naar zijn oordeel veel te hoogdrempelige en daardoor tamelijk zeldzame Burgerinitiatief.
‘Zwalkend beleid’
De manier waarop nu spreekrecht is vastgelegd tijdens vergaderingen van raadsleden werkt in de praktijk naar zijn oordeel niet goed. “Vaak komt er nul reactie van raadsleden op de insprekers. Dat begrijpen die insprekers niet”. Tegelijkertijd constateert hij dat het ook voorkomt dat over eenzelfde onderwerp soms de ene keer een actiegroep zich laat horen tégen een voorstel, waarna de raad tot een gelijkluidend oordeel komt, en dan even later een daartegen stelling nemende groep komt, waarna de raad zijn oordeel weer wijzigt. Hij noemt dit ‘zwalkend beleid en daarmee uiteindelijk een minder betrouwbare overheid’.
Als voorbeelden noemt hij het woningbouwplan op de Zilverster-locatie en de aanpassing van speeltuin De Spil. “De gemeenteraad nam na enkele insprekers een standpunt in tegen het raadsvoorstel. Nadat een volgende vergadering zich andere insprekers meldden in grotere getalen, werd het raadsstandpunt 180 graden gedraaid en uiteindelijk besloten conform het oorspronkelijke raadsvoorstel“.
WZZ
Overigens lijken de twee extra inspreekvoorbeelden die hij nu geeft veel op de suggesties die voorjaar 2013 zijn aangedragen in het Burgerinitiatiefvoorstel ‘Maak Ruimte Voor Burgerparticipatie’. Indiener daarvan was het bewonersplatform Wij Zijn Zoetermeer (WZZ), met als belangrijke participant de Stichting Kwaliteitsteam Buytenpark. Letterlijk stelden zij voor de “inspreekregeling voor raads- en commissievergaderingen zo te wijzigen dat minstens eens per kwartaal een openbare vergadering zou worden besteed aan beraad tussen ingezetenen en raadsleden over onderwerpen die burgergroeperingen zouden aandragen”.
‘Inwoners haken af’
Burgemeester Aptroot vindt een wijziging van de inspreekmogelijkheden voor de burgerij raadzaam omdat op dit moment ‘geïnteresseerde inwoners afhaken’. Hij wijt dit mede aan de manier waarop de raadsleden vergaderen. ‘Te veel naar binnen gekeerd, met onszelf bezig’. Daarbij lijkt volgens hem niet ‘het probleem en de oplossing het belangrijkste, maar allerlei kleine zaken, zoals het veranderen van een woord of zin of het aangenomen krijgen van een motie’. In plaats daarvan wil hij meer ‘debatten op hoofdlijnen’.
Daarbij zou de raad zijn tijd efficiënter moeten indelen. Burgemeester Aptroot merkt op dat er intussen 39 raadsleden zijn, verdeeld over 13 fracties en ook nog eens 31 afzonderlijke commissieleden. Dit heeft volgens hem een ‘steeds grotere druk doen ontstaan op de vergadertijd’. Om daar wat aan te doen stelt hij voor om voortaan niet per onderwerp de vergadertijd per fractie vast te stellen maar voor de hele vergadering. “Fracties kunnen dan zelf hun spreektijd verdelen over de agendapunten: een minuut extra bij het ene onderwerp betekent dan een minuut minder bij een ander”.
Richtlijn zou volgens de burgemeester kunnen zijn dat de kleinste fractie minimaal de helft van de spreektijd krijgt van de grootste. Ook stelt hij voor het aantal commissieleden te verminderen. Bovendien mag van hem de mogelijkheid van een extra agendapunt als motie vreemd aan de orde van de dag van de agenda worden geschrapt.
Burgemeester Aptroot (VVD) bekleedt zijn ambt en dus ook zijn raadsvoorzitterschap in Zoetermeer sinds september 2012. Hij heeft aangekondigd per 1 april af te treden. Van januari 2017 tot januari 2018 was hij tevens waarnemend burgemeester van de gemeente Wassenaar. Daar was hij van 1982 tot 1990 gewoon raadslid, namelijk als voorzitter van de VVD-fractie.
