In Wijk in Beeld brengen we elke week een wijk in Zoetermeer in beeld. Hier vind je de geschiedenis van deze wijk, wat er in de wijk te vinden is en wat deze uniek maakt. Oosterheem is Vinex-locatie in de Binnenwegsche polder en ontstond vanaf het jaar 2000.
Oosterheem is een woonwijk in de gemeente Zoetermeer, het is een zogenoemde Vinex-locatie. De wijk is kort na het jaar 2000 gebouwd in de Binnenwegsche polder, een droogmakerij die rond het jaar 1700 ontstond. Mede door de bouw van Oosterheem is Zoetermeer qua inwonertal de derde gemeente van Zuid-Holland geworden.
De wijk Oosterheem wordt begrensd door de Oostkade aan de noordkant, de Zegwaartseweg/bedrijventerreinen Zoeterhage en Dwarstocht aan de westkant, de Verlengde Australiëweg aan de zuidkant en de nieuwe Hoefweg aan de oostkant. De naam van de wijk verwijst naar een thuis (heem) ten oosten van de oorspronkelijke stad.
De wijk Oosterheem heeft afgerond een totale oppervlakte van 361 hectare, waarvan 349 land en 13 water (100 hectare is 1 km2).
 |
 |
Wat is er te doen in Oosterheem?
De betekenis van de straatnamen uit deze wijk kun je vinden op ons overzicht Straat in Beeld.
Voor nieuws uit de wijk zie: Wijknieuws Oosterheem
Hier vind je de agenda met alle activiteiten in Dorp: Agenda Oosterheem
Het Oosterheem Shopping Center aan het Oosterheemplein is het grote winkelcentrum in de wijk, met supermarkten en vele winkeltjes voor dagelijkse benodigdheden. Het overzicht met alle winkels vind je hier: Winkelcentra Zoetermeer
 |
 |
| Luchtfoto van Oosterheem; vooraan de Zegwaartseweg met rechts nr. 49, daarchter de Benthuizenstraat (westgrens van de gemeentenbuurt); midden achterin dwars de Willem Dreeslaan. Bron: Rovorm uitgevers BV; Geheugen van Zoetermeer; HGOS | De Sara Lydia hoeve aan de Zegwaartseweg nr. 59. Foto t.b.v. Cultuur Historische Verkenning Oosterheem. Bron: Fotograaf: Vermeulen, A.J.C. (Ton) (Het Fluitschip); Geheugen van Zoetermeer; HGOS |
Geschiedenis van de wijk
Het gebied is vanaf de dertiende eeuw bewoond geweest, nadat een moerasachtig veengebied, waarbij turf als brandstof werd gewonnen, was ontgonnen. Door deze ontginning ontstond een groot water, de Noordplas, welke in 1765 werd drooggemalen. Na het droogmalen werd de grond uitgegeven voor landbouw en op die voormalige landbouwgronden is nu het Bentwoud aangelegd.
In de Vierde nota ruimtelijke ordening extra (Vinex) werd in 1991 door de verantwoordelijk minister Hans Alders vastgelegd dat in de Haagse regio zo'n 45.000 nieuwe woningen gebouwd moesten worden. Aanvankelijk opteerde Zoetermeer voor de bouw van zo'n 7.700 nieuwe woningen in de nieuwe wijk Zoetermeer-Oost, een naam die later werd veranderd in Oosterheem. Maar de centrale overheid liep niet warm voor uitbreiding van Zoetermeer naar het oosten, vanwege de aantasting van het Groene Hart. Vanwege de grote problemen met betrekking tot de volkshuisvesting in het Stadsgewest Haaglanden ging de minister toch akkoord met een haalbaarheidsstudie naar uitbreiding in die oostelijke richting.
Bij deze haalbaarheidsstudie werd uitgegaan van 3.000 tot maximaal 5.000 woningen. De gemeente Zoetermeer wilde echter niet anders dan een volwaardige wijk ontwikkelen, met alle bijbehorende voorzieningen, zoals hoogwaardig openbaar vervoer. Uiteindelijk werd in 1994 een akkoord gesloten tussen de verschillende overheden voor een plan met 8.500 woningen. Daarbij werden direct ook afspraken gemaakt over het doortrekken van de Randstadrail.
De start van de ontwikkeling van Oosterheem verliep niet makkelijk. Dat werd als eerste veroorzaakt door de Hogesnelheidslijn. Het tracé van deze trein was op dat moment nog niet exact duidelijk en daarom was het jarenlang onmogelijk om een goed stedenbouwkundig plan te ontwikkelen.
In het najaar van 1999, dus ruim 5 jaar na het afsluiten van het principeakkoord, kon de bouw van Oosterheem dan toch echt van start gaan. Voor even dan, want de rechtbank zette de bouw en voorbereidingen van nieuwe ontwikkelingen meteen weer stop wegens een ontbrekende Milieueffectrapportage (MER). Zo'n rapportage, die verplicht is binnen de EU, brengt de milieugevolgen van een bestemmingsplan in beeld, voordat daarover een bindend besluit mag worden genomen. Er was verzuimd om voor de ontwikkeling van Oosterheem onderzoek te doen naar de activiteiten en projecten die mogelijk belangrijk nadelige gevolgen voor het milieu zouden kunnen hebben.
 |
 |
| De bouw van het tijdelijke winkelcentrum in Oosterheem | In oktober 2012 werd het nieuwe winkelcentrum Oosterheem geopend en sloot het tijdelijke winkelcentrum |
De bouwvergunningen werden opnieuw geschorst en de koopcontracten voor de huizen werden ontbonden, waarbij de kopers het recht kregen de huizen voor dezelfde prijs alsnog te kopen, mits de bouw voor 1 januari 2001 hervat kon worden. Het lukte de gemeente wonderwel om de procedurefout binnen die gestelde tijd te herstellen, waarna de bouw in december 2000 weer kon worden hervat.
Door de wijk Oosterheem loopt ook een van de oudste buisleidingen van Zuid-Holland en die vormde opnieuw een probleem voor de bouw van de wijk. Met buisleidingen of pijpleidingen kunnen stoffen in vloeibare, gasvormige of vaste vorm worden getransporteerd. Ook het rioleringssysteem is een vorm van buisleidingtransport. Tijdens de bepaling van het bestemmingsplan Oosterheem was genoemde buisleiding met water gevuld. Tijdens de bouw van de wijk heeft men deze pijpleiding echter in gebruik genomen voor transport en opslag van CO2 onder een druk van 22 bar. TNO berekende in een risicoanalyse een gewenste veilige afstandsmarge rond de leiding van 180 meter. Omdat deze berekening de uitbreiding van de wijk opnieuw ernstig in de weg stond, heeft het ministerie VROM een analysemodel van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) toegepast, dat uitkwam op een veilige afstand van vier meter tot de leiding. Daarmee kon de bouw opnieuw worden hervat.
 |
 |
| 5 oktober 2012 werd het nieuwe Centrum Oosterheem geopend met een groot feest voor de hele wijk |
Van de vijftig basisscholen in Zoetermeer staan er in 2021 twaalf in Oosterheem. Daarnaast is er een wijkwinkelcentrum, centraal gelegen in de wijk op het Oosterheemplein. Behalve winkels zijn daar een bibliotheek, een wijkpost, een kerkgebouw van de PKN en een gezondheidscentrum te vinden. Verder bevindt zich aan de rand van de wijk stadsboerderij De Weidemolen, die is geopend in 2009.
Tussen Oosterheem en de Zoetermeerse buurgemeenten Benthuizen en Boskoop is het Bentwoud te vinden. Dit is een relatief nieuw natuur- en recreatiegebied. Het mag dan een jong bos zijn, in 2016 is de inrichting van het natuurgebied afgerond, het is al een flink bos. De afgelopen jaren zijn er 2,5 miljoen bomen en struiken geplant en is 80 kilometer aan wandel- en fietspaden aangelegd. Het Bentwoud is met ruim 800 hectare het grootste aaneengesloten bosgebied in de Randstad. Hoewel het Bentwoud nog volop in ontwikkeling is, zijn er nu al vele bijzondere vogels, vlinders en planten te vinden.
Je vindt alle Wijk in Beeld afleveringen hier: Wijk in beeld
