De geschiedenis van Zoetermeer gaat duizend jaar terug in de tijd. In een reeks verhalen nemen wij u mee op reis door deze duizend jaar geschiedenis. Beginnende bij het ontstaan van het Zoetermeerse Meer en eindigend bij de bouw van Oosterheem. Deze keer: Die Wildernisse.
Zoetermeer is duizend jaar geleden gesticht. Maar in dit eerste verhaal gaan wij nog eens vijfduizend jaar verder terug in de tijd. Ongeveer in het jaar 4000 voor Chr. ontstond er een strandwal en deze wal ontwikkelde zich tot een, uit grotendeels duinen bestaande, gesloten kustlijn die doorsneden werd door riviermondingen. Deze strandwal zou in de daarop volgende periode nog eens tien kilometer naar het westen toe verschuiven.
Veengebied
Achter de strandwal ontstonden zandvlaktes die door neerslag en de toevoer van zoet rivierwater steeds natter werden. Dit zorgde voor het ontstaan van een veengebied. Eerst door het afsterven van plantenresten en later door veenmos. Dit veengebied bevond zich ten noorden en zuiden van de Oude Rijn. Het strekte zich uit van Leiden tot Utrecht. Dit bijna ondoordringbare gebied werd ook wel 'Die Wildernisse' genoemd.
Midden in dit, door riviertjes doorsneden, moerassige gebied leefden al vanaf ongeveer 3500 voor Chr. mensen. Ze verbleven in kleine hutjes bovenop zandtoppen. En hoewel ze al voedsel verbouwden waren ze vooral jagers en vissers. Ze joegen op vogels en waterdieren en visten op zoet- en zoutwatervissen. Deze cultuur van jagers, vissers en boeren wordt ook wel Vlaardingercultuur genoemd, naar de oudste vindplaats in 1958.
Het Zoetermeerse Meer
Een van de riviertjes die door dit gebied stroomde heette duizend jaar geleden de Zwiet. Als je die naam naar het moderne Nederlands zou vertalen krijg je 'Zoet'. Deze rivier stroomde vanaf een meer midden in het veengebied, via het Noord Aa, naar de Oude Rijn. Het meer ontleende zijn naam aan de rivier en heette dan ook Zoetermeer. De nederzetting die duizend jaar geleden werd gesticht is op zijn beurt weer naar dit meer vernoemd waarna de naam van het meer werd veranderd in het Zoetermeerse Meer.
In de zeventiende eeuw, in 1616, is het Zoetermeerse Meer drooggemalen. Maar de rivier de Zwiet, die tegenwoordig Weipoortse Vliet heet, stroomt nog steeds door ons landschap. En ook het Noord Aa is er nog steeds. In dat geval hebben wij het niet over het recreatiegebied Noord Aa maar over een kleine plas net iets ten noordwesten van boerderij ’t Geertje.
Als u meer wilt weten over dit verhaal, kijk dan ook op sachavanvlaardingen.wordpress.com.
Tekst en foto: Sacha van Vlaardingen
Foto: Het Noord-Aa zoals we dat nu kennen
