Zoetermeer is een groene oase in de Randstad: een mekka voor bloemen, planten, vogels en andere dieren. In de nieuwe serie ‘Zoetermeer, Natuurlijk Groen’ gaat Zoetermeer Actief met u op pad in de natuur in en rond Zoetermeer. Vandaag de derde aflevering: stadsbioloog Hendrik Baas over de grote diversiteit aan dieren en planten.
“Het is mijn missie om als mens, dier en plant tot aller tevredenheid samen te laten leven. Dan komt het wel goed allemaal”. Aan het woord is Hendrik Baas, stadsbioloog van Zoetermeer. Hij vertelt met grote betrokkenheid over zijn werk. We vragen hem wat zijn functie inhoudt. Hendrik: “Die houdt in dat ik me mag bezighouden met biodiversiteit (de variatie aan dieren en planten red.). Het beleid is om die diversiteit op zijn minst te behouden en zo mogelijk te vergroten”. Hij vindt dat mens en natuur goed samengaan en dat blijkt uit zijn motto.
De biodiversiteit is, zo vertelt hij, hoog in onze stad. Buiten de stad ligt dat anders, maar daar zijn vooral de laatste tijd ook zeer kansrijke ontwikkelingen gaande. En ja, wie weet doemen ook daardoor binnen afzienbare tijd bevers of otters bij ons op. Hendrik: ”Want dieren passen zich steeds aan mensen aan en die mogen best dichtbij komen. Als ze maar weten dat die mensen geen gevaar voor ze opleveren”. Nu al zijn er heel wat bijzondere dieren in onze stad te vinden. De slechtvalk natuurlijk. Maar ook veel andere zoals bunzingen, steenuiltjes en oeverzwaluwen. En er lopen s’ nachts vossen in de stad.
Vakantiegevoel in eigen stad
Zoetermeer scoort volgens Hendrik dus goed op het gebied van groen en natuur. Hendrik geeft een verklaring: "Zoetermeer is veertig jaar geleden vanaf de tekentafel ontworpen. (Landschaps)architecten hielden toen sterk rekening met de natuur. Ook was men zich erg bewust van het belang van groen voor de leefomgeving. Bijvoorbeeld dat iedere inwoner op korte afstand naar parken kon lopen. Bovendien hebben we hier al meer dan dertig jaar een stadsbioloog en natuurvriendelijk groenbeheer”. Uit onderzoek blijkt dat de inwoners dat groene karakter erg waarderen. Hendrik: “Buitenstaanders die door of langs de stad rijden zien vaak alleen een betonnen bende. Maar door de combinatie van tuinen, bermen en parken beleven Zoetermeerders dat heel anders. Dat geeft ook wel een soort gevoel van ‘vakantie in eigen stad’.
Het échte natuurgeheim van Zoetermeer
Maar de échte oorzaak van dat groene Zoetermeer zit hem nog ergens anders. Volgens Hendrik is het 'geheim' dat de natuur langs drie soorten ‘wegen’ de stad in komt. Hij somt ze op: “Op de eerste plaats via het water, de weteringen dus: water creëert veel diversiteit. Ten tweede middels de autowegen: er is van meet af aan voor gezorgd dat de bermen erg groen en bloemrijk zijn. En ten derde via de Randstadrail, waarvan de fundering op zand is gemaakt. En dat zand geeft weer een heel andere variëteit”. Hendrik vat dit alles zo samen: ”Het netwerk van parken plus de drie ‘wegen’ zorgen voor een goed spinnenweb voor de natuur. We hebben echt een uitzonderlijk hoge biodiversiteit voor een grote stad. Héél bijzonder!”. In dit verband roemt hij ook nog het Buytenpark. Het is nota bene begonnen als een puinberg. Door al die hoogteverschillen en de natuurlijke begrazing door paarden en runderen heb je er volgens hem veel microklimaatjes, en daardoor wemelt het er van allerlei soorten leven.
Werken aan de natuur rondom de stad
Zoetermeer wil haar buitengebieden toegankelijker maken voor haar inwoners. Daar recreëren is goed voor je gezondheid. En een leuke omgeving maakt de stad zelf ook aantrekkelijker. Maar hier ligt wel een probleem. Hendrik: “Onze stad is erg bloemrijk. Daarom valt het Zoetermeerders op dat ze meteen buiten de stad eerder brandnetels dan bloemen zien”. Hij legt uit hoe dat komt: “Dat zit hem vooral in de landbouw. Daar wordt meestal één monotoon gewas geproduceerd zoals gras. Een andere factor is de waterhuishouding. Het waterpeil wordt vooral in de winter onnatuurlijk laag, en dus droog gehouden. Vochtige, moerasachtige gebieden zijn juist goed voor biodiversiteit” Als derde factor noemt hij het gebruik van agrarische bestrijdingsmiddelen. Vooral de zogenaamde ‘biociden’ doden veel nuttige insecten. Gelukkig, zo vertelt Hendrik, zijn er nu veel initiatieven om kwaliteitsslagen te maken. Zoals de Nieuwe Driemanspolder en ‘Groene Cirkels’.
De bloemrijke bijenlandjes van Bierbrouwer Heineken
De aanleg van de Nieuwe Driemanspolder tussen Zoetermeer en Leidschenveen is mede ingegeven door klimaatverandering. Dit gebied wordt heringericht voor de opslag van overvloedig water omdat er heftiger buien worden verwacht. Maar in de planvorming is veel rekening gehouden met de natuur. Zo ontstaat daar een afwisselend landschap met veel variatie aan planten en dieren. Hendrik wijst voorts op de zogenaamde ‘Groene Cirkels’. Dat is een initiatief van bierbrouwer Heineken in Zoeterwoude. Er wordt nu hard gewerkt aan duurzame groene cirkels in de wijdere omgeving van het bedrijf. Hendrik: “Heineken wil echt compleet duurzaam groen in haar buurt. Daar kunnen ze dan energie, schoon water en bestuiving door bijen uit betrekken. Zie hier de natuur als economische dienstverlener". Deze Groene Cirkels strekken zich inmiddels al uit tot aan het land van Wijk en Wouden, vlak ten noorden van onze stad. Hendrik benadrukt tot slot de zijns inziens grote meerwaarde van de Groene cirkels: "Daarom werken we als gemeente met Heineken, de provincie en veel andere partijen samen. Op die manier zijn nu al talrijke bloemrijke bijenlandjes gecreëerd”.
Tekst Rob Oele
