Bram Doeves belicht voor u elke week een mooie bridge- of dampartij. Interessante stellingen, een leuke puzzel om over na te denken of een verslag van een goed gespeelde wedstrijd. Deze week: Dammen in Leidse kranten en in Hazerswoude 1936-1939
Op 1 januari 1936 begon in Amsterdam de match om de wereldtitel dammen tussen de wereldkampioen, de Fransman Maurice Raichenbach, en Vos, de enige dammer van de Nederlandse en Franse damtop die zich niet onvoorwaardelijk had afgemeld voor deze loodzware match (Vos was de damkampioen van Nederland van 1935). Raichenbach was namelijk in 1933 in de match tegen Fabre die hij met 11-9 won, al op achttienjarige leeftijd de jongste wereldkampioen tot dan toe geworden. In 1934 won hij vervolgens op onnavolgbare wijze de match om de wereldtitel tegen Kees Keller met 13-7. Dit leek het enthousiasme voor een nieuwe match tegen Raichenbach behoorlijk te temperen. Omdat niemand anders kon of wilde toehappen, zag Vos het uiteindelijk als zijn sportieve plicht om dan toch maar te spelen. In de kranten van toen stond ook de notatie van alle zetten. Hierdoor kreeg de damredacteur van de Leidse Courant, W.J. van der Voort, al voor het begin van de match van veel niet-dammers de vraag voorgelegd, hoe een dambord nu eigenlijk werkte, want zij wilden zelf wel eens zien of spektakeldammer Raichenbach ook Vos van het bord zou meppen. Bovendien was de tweede partij in het naburige Lisse, in hotel “De Witte Zwaan”, waar de damgrootheden via een erehaag van damborden de arena betraden onder overweldigend grote publieke belangstelling, want het kleine Lisse was in de crisistijd uitgegroeid tot een waar dambolwerk. En Vos slaagde erin om Raichenbach althans in Lisse op remise te houden. Bont spektakel was er vooral in de tiende partij (zie dia). De eindstand werd 25-15 voor de verschrikkelijke Raichenbach (+5=15-0).
Ook Hazerswoude had in die tijd een soort “Raichenbach” in de persoon van Jan Wortman. In 1936 kwam er een eerste compositie (“probleem”) van hem in de Leidsche Courant, en aanvankelijk volgden er nog “ongeregeld” meer, maar al in 1939 was Jan Wortman één van de productiefste “medewerkers” van damredacteur Vd Voort, en bijna elke week stond er wel een probleem van Wortman in de Leidsche Courant.
Verder was in Hazerswoude in 1936 de damclub HDC opgericht, maar ook het dammen kreeg in 1939 te lijden van de naderende wereldoorlog. Tijdens de jaarvergadering in hotel “Het oude raadhuis” constateerde voorzitter Windhorst van HDC ongunstige vooruitzichten door de mobilisatie van veel leden. Besloten werd om onder deze onzekere omstandigheden niet meer aan de teamcompetitie van dambond De Rijnstreek deel te nemen. Het voortbestaan van HDC was na slechts 3 jaar al in gevaar gekomen.
| Nu 39-33? | Na 15-20? | Wit zet en wint |
 |
 |
 |
Een dambord bevat 50 velden, en is meestal niet zichtbaar genummerd. De nummers zijn van belang voor de notatie van een partij of ook van een stand. De nummering gaat van veld 1 linksboven, van links naar rechts naar 50 rechtsonder. Een streep in de notatie is een zet, een kruis een slag. "Dampuzzels" is bedoeld voor het breedst mogelijke gezelschap van puzzelaars. Wazew: wit aan zet en wint. +: wit wint nu of later.
Vos – Maurice Raichenbach 0-2, WK 1936. Schijvengoochelaar Raichenbach hoopte al op deze zet waarvoor hij een fantastische combinatie in de stand had “verborgen”: 18-22!!!; 27x20 (meerslag) 15x35; 33x24 16x27; 31x22 12-18; 22x13 en 8x50 en dam en opgaaf Vos!
Jan Wortman – B. Dorsman 2-0, Onderlinge HDC1939. Wortman werd landelijk bekend om zijn problemen, maar gelukkig publiceerde redacteur W.J.v.d.Voort dit “indrukwekkende” partijfragment van schijvengoochelaar Wortman in zijn damrubriek bij de Leidsche Courant: 27-22!!! 18x27; 32x21 23x41; 46x37 16x27; 31x22 17x28; 37-32 28x37; 42x31 26x37; 48-42 37x39 en 44x4 en dam!
Compositie van J. Zuidema uit Almelo in damrubriek W.J. vd Voort, Leidsche Courant 13-6-36. Ongeveer 50 jaar geleden zag ik deze fraaie compositie voor het eerst, maar toen was ie al 30 jaar oud! Op het eerste gezicht ontbreken voor wit aanknopingspunten, maar bij nader inzien is het volgende mogelijk: 42-37!! 27x49; 29-24 49x35; 24-20 35x31 (meerslag) en de zesklapper 20x36, +.
Bram Doeves, (
U vindt alle denksportrubrieken hier terug: Denksport
