Bram Doeves belicht voor u elke week een mooie bridge- of dampartij. Interessante stellingen, een leuke puzzel om over na te denken of een verslag van een goed gespeelde wedstrijd. Deze week de eindspelcomponist Cornelis Blankenaar (1876-1953).
J.F. Moser heeft Cornelis Blankenaar in mei 1953 in Het Damspel herdacht als de grootste eindspelcomponist ooit, internationaal bekend en geroemd. Vooral werd hij bekend door zijn composities van 3 witte dammen tegen 1 zwarte dam en 1 schijf, een nieuw fenomeen in zijn tijd. Na de HBS volgde hij zes jaar lessen aan de Rotterdamse Teken Academie. Hij was problemist van 1893-1918 en partijspeler bij Constant van 1893-1900. Ook was hij worstelaar en gewichtheffer, maar zijn zenuwgestel was minder sterk en daarom zag hij zich genoodzaakt om zijn damleven fors te beperken en het merendeel van zijn leven bracht hij door als illustrator. Hij hoefde daar niet van te leven, want na het overlijden van zijn vader in 1905 kon hij door een erfenis in zijn levensonderhoud voorzien. Lange tijd woonde hij in Rotterdam, maar op 14 mei 1940 ging zijn atelier in vlammen op door het Duitse bombardement op Rotterdam. Hij verhuisde naar Hoeven (NB) en verder heeft hij nog ruim een jaar in Den Haag gewoond en het einde van zijn leven bracht hij door in een rusthuis in Soest. Cornelis Blankenaar heeft ook uitgebreid gecorrespondeerd met de bekende dammers en problemisten van zijn tijd. Hij trad nog als 53-jarige vrijgezel in het huwelijk met de 48-jarige Christina Verhoek en na haar dood heeft hij nog een tweede partner gevonden in Corrie Twiss. Dit en nog veel meer is allemaal te lezen in het boek: Blankenaar Verzameld Werk, van K.W. Kruijswijk, Bilthoven 1997, in eigen beheer uitgegeven, en in te zien bijvoorbeeld in de Koninklijke Bibliotheek in Den Haag. De grote collectie dam- en schaakwerken van deze bibliotheek is mede te danken aan Karel Wendel Kruijswijk die vele jaren tot het begin van de jaren 80 belangeloos werkzaam was bij de dam- en schaakboekenafdeling. In het boek zijn 279 composities verzameld. Het verhaal gaat dat daarvan een aantal bij de dood van Cornelis Blankenaar nog niet was opgelost, maar in het boek zijn alle composities van oplossingen voorzien.
Hierna volgen twee van zijn ‘verschrikkelijke’ 3-1-1 composities, voorafgegaan door een ‘simpeler’ 3-1 probleem. Bij oplossen van eindspellen geldt vaak dat wit de bewegingsmogelijkheden van zwart van begin af aan zoveel mogelijk moet zien te beperken, maar dit soort Blankenaars zijn nauwelijks oplosbaar (behalve dan voor de tegenwoordige computerprogramma’s).
| Wit aan zet (waz) | waz | waz |
 |
 |
 |
Een dambord bevat 50 velden, en is meestal niet zichtbaar genummerd. De nummers zijn van belang voor de notatie van een partij of ook van een stand. De nummering gaat van veld 1 linksboven, van links naar rechts naar 50 rechtsonder. Een streep in de notatie is een zet, een kruis een slag.
1.Van dit soort standen zijn er talloze bekend, en het gemeenschappelijke is, dat ze worden opgelost door een ‘schaar’. Maar vooral de eerste zet is nog lastig te vinden: 42-24! Zwart kan nog naar twee velden, op 3-9 volgt 41-36 en na de volgende beste zet van zwart volgt dan de schaar: 36-9 (x) en 24-8! +. Op 3-25 volgt 26-3! En na de volgende zet van zwart volgt dan weer een schaar +.
2. Blankenaar voegt een zwarte schijf toe en dan wordt de oplossing compleet anders en veel ingewikkelder, zo mag de schijf niet promoveren. Vaak zijn er meerdere winnende varianten, mede doordat zwart steeds meerdere opties heeft, maar ik geef steeds alleen de hoofdvariant:
1. 42-33 (dreigt 33-17) 3-25; 2. 26-48 (dreigt 33-39 en als dam ergens op diagonaal naar gaat staan, dreigt ook 48-30, dus:) 15-3; 3. 41-28 (dreigt een schaar dus:) 3-21; 4. 33-15 (hierna kan zwart alleen nog maar vast staan mede door dreigingen op de zwarte schijf) 21-49; 5. 28-44 49x40; 6. 48-30 35x24; 7. 15x45.
3. Na 29-47 dreigt bij een damzet 46-37, dus 31-36. 2. 46-41 en weer kan de dam niet de lange diagonaal op, dus 4-15; 3. 41-37 15-4; 4. 49-32 en opnieuw kan de dam de lange diagonaal niet op, dus 4-15; 5. 32-27 15-4; 6. 47-42 4x31; 7. 37x26 36-41; 8. 42-37 41x32; 9. 26-42 +.
Bram Doeves (
U vindt alle denksportrubrieken hier terug: Denksport
