Schaken is een spel van alle tijden en voor alle leeftijden. Uit de rijke schaakgeschiedenis komen veel prachtige partijen schaak, leuk om na te spelen, maar altijd interessant om van te leren! Deze week over: Het internationale schaaktoernooi van Noordwijk in 1938
Nog niet eerder was er in Nederland een zo sterk bezet toernooi gehouden als in Noordwijk 1938. En nog niet eerder heb ik een zo leuk verslag in de drie Leidse kranten gelezen als over dit toernooi. Dat verslag was van dr. A. Leitz, toen een bekend schaakpublicist, die zijn verslagen van de Noordwijkse schaakdagen aan allerlei kranten verkocht, zoals aan de drie Leidse kranten, want Noordwijk was natuurlijk ook vlakbij Leiden en de organiserende Noordwijkse club “Daniel Noteboom” speelde ook in de Leidse schaakbond. De verslagen gingen niet alleen over de schaakpartijen, maar ook over de sfeer in het Rembrandthotel waar het toernooi werd gehouden. Oud-WK Max Euwe had wederom zijn medewerking aan de organisatie verleend waardoor het toernooi een interessante bezetting had. Dit schaaktoernooi was van grote betekenis voor de aandacht vanuit de hele wereld voor Noordwijk als mondaine badplaats en voor het pas gerenoveerde Rembrandthotel. Favoriet was met name de 22-jarige Paul Keres (1916-1975) die toen al wereldberoemd was vooral door zijn succes in Semmering waar hij eerste werd vóór grootheden als Capablanca, Flohr, Fine en Reshevsky. Wereldkampioen Aljechin had in Dresden nog van Keres gewonnen, maar Keres had vervolgens revanche genomen met een zege op Aljechin in Margati. Verder noem ik nu alleen nog Erich Eliskases, de kampioen van Oostenrijk, secondant van Aljechin in zijn tweede match tegen Max Euwe, maar intussen kwam hij voor Duitsland uit en dat had te maken met de Anschluss (annexatie) van Oostenrijk bij Duitsland in maart 1938. Eliskases was van Joodse afkomst en hij speelde ook voor Duitsland mee in de Olympiade in Buenos Aires 1939 toen WO II uitbrak en hij voor lijfsbehoud met het hele Duitse team in Argentinië bleef. Niet alleen Keres kwam uit Estland, maar ook Schmidt die in een dikke bontjas arriveerde en die heel verbaasd was over het “subtropische klimaat” van Nederland. Maar enkele dagen later was er alweer een barre weersomslag en kwam de jas alsnog goed van pas! Vóór de strijd een aanvang nam, zag men niets dan vrolijke gezichten bij de schaakmatadoren, hoorde men grappen en was het een gezellige boel, maar na de eerste ronde reeds was het alsof de bliksem was ingeslagen. Diepe ernst alom, eenzamen in allerlei hoekjes. Vooral Spielmann stond bedenkelijk tegen Eliskases door diens stijl: “dat is geen schaken, dat is dammen, die man waagt niets, zijn correcte droogheid werkt op mijn zenuwen”. Maar gaandeweg het toernooi werd duidelijk dat Spielmann te ouderwets aanvallend speelde. Wordt vervolgd.
| Na … Ka5 | Na … Tb6? |
 |
 |
Paul Keres – Salo Landau 1-0. Noordwijk 1938. Met zo weinig stukken toch nog twee blunders! Keres staat hier natuurlijk dik gewonnen en Landau zou ongetwijfeld hebben opgegeven als Keres het paard had genomen, maar Keres doet hier de enorme blunder met Kc6!?, want dan dreigt Db5# en Salo gaf op. Dat is eigenlijk een nog grotere blunder, want Salo had hier remise kunnen maken met de paardvork Pe5!!
Paul Schmidt – Vasja Pirc 1-0. Noordwijk 1938. … Tb6: Lokzet, maar de bedrieger bedrogen!
Het blijkt een foutzet, dus Pirc zal er vast een andere bedoeling mee hebben gehad, zoals: Txd7+ Kxd7; Txb6 Kc7 en zwart wint, want de toren kan nergens naar toe en gaat verloren, maar Schmidt toont aan dat de lokzet foutief is: Txd7+ Kxd7 en nu de fraaie tussenzet Pe5+!! Waarna de toren b6 wel verloren gaat en Schmidt een winnend paard voorkomt!
Bram Doeves (
Bekijk hier alle schaakcolumns: www.zoetermeeractief.nl/sport/schaakrubriek
