Schaken is een spel van alle tijden en voor alle leeftijden. Uit de rijke schaakgeschiedenis komen veel prachtige partijen schaak, leuk om na te spelen, maar altijd interessant om van te leren! Deze week over: Bobby Fischer in 1992 miljonair na match tegen Boris Spasski
LD meldde op 23-7-1992: Bobby Fischer keert na 20 jaar terug in de schaak-arena voor een revanche-match tegen Boris Spasski; de Joegoslavische bankier Vasiljevic heeft Fischer overgehaald om in 1992 te spelen op het Montenegrijnse eiland Sint-Stefan en in Belgrado; het prijzengeld bedraagt 5,5 miljoen dollar.
Maar wat zat daar nu achter? Wein, Weib und Gesang, daar draait de wereld om, meende Johann Strauss in 1869. Bijna wel zeker zat dus daarachter de omgang met een interessante bijna 30 jaar jongere vrouw, Zita Rajcsanyi, een veelbelovende Hongaarse schaakster bovendien, op wie Fischer verliefd was geworden (maar dat was uiteindelijk niet wederkerig), en vervolgens bleek dat Fischer, als hij dat wilde, ook nog steeds aan een berg geld te koppelen was… Verder zat er ook een fors politiek aspect aan de match, want 80 km verderop was er oorlog. Servië en Montenegro werden als de agressor gezien van deze oorlog met Bosnië en daarom kondigde de VN een strafmaatregel tegen beide genoemde landen af, en eiste de VS strikte naleving hiervan. Fischer zou als Amerikaans staatsburger dit allemaal schenden en daarom riskeerde hij een gevangenisstraf en een geldboete van 250.000 dollar. Maar Fischer komt naar Sint Stefan, met Zita aan zijn zijde, en de eerste persconferentie van Bobby Fischer na 20 jaar is kort en krachtig. Hij trekt zich niets aan van de VN-sancties tegen Servië en Montenegro en evenmin van de Amerikaanse regels in verband hiermee. Wat ook niet zo mooi is, is dat bankier-sponsor Vasiljevic zijn rijkdom dankt aan oorlogswinsten, zwarte handel en financiële chaos (hij kwam in opspraak, raakte failliet, belandde in de cel, wat ook eventuele vervolgmatches in Servië verhinderde). En er is uiteraard ook sportieve onvolkomenheid. Met name Spasski maar ook Fischer: ze zijn na 20 jaar schaakveteranen geworden: Spasski is 55 jaar, Fischer 49. Fischer is niet meer de slanke alerte jongeman, maar hij laat zich de zojuist verworven weelde goed smaken, is vadsig aan het worden en dommelt in de zesde partij even in. Spasski, intussen zo’n 100 plekken afgezakt op de FIDE-ranglijst, vraagt gedurende de match 4 keer uitstel omdat hij allerlei lichamelijke ongemakken heeft en verliest mogelijk mede daardoor 3 partijen op rij. Het peil van de match is niet bijster hoog, aldus Fred van der Vliet in zijn rubriek in de Leidsche Courant, hij telde per saldo 7 blunders. Hans Bouwmeester leverde voor het Leidsch Dagblad commentaar op de match en hij vindt Bobby Fischer nog altijd een groot schaker, want hij telde anders, hij telde enkele briljante acties van Fischer in de partijen. Een weinig belicht aspect heeft betrekking op de mogelijk uitzonderlijke talenknobbel van Bobby Fischer. In boeken worden nog wel eens personages beschreven die in wonderbaarlijk korte tijd alweer hun zoveelste nieuwe taal vloeiend spreken, en dat schijnt ook op Bobby Fischer van toepassing te zijn geweest…
| Na Kf1 | Na … Kh8 |
 |
 |
Boris Spasski – Bobby Fischer 0-1. St Stefan/Belgrado 1992. Fischer won de “returnmatch” met 10-5. Na …Lf3 is het 0-1 vanwege een schitterende combinatie: gxf3 Da1+; De1 Tg1+; Txg1 Txg1+; Kxg1 Dxe1+, enz.
Bobby Fischer – Boris Spasski 1-0. St Stefan/Belgrado 1992. Na h7 (1-0) komt Spasski een verdediger tekort tegen opnieuw een schitterende combinatie van Fischer: Dh6 of (?); Tg8+ Kxh7; Tg7+ Kh8; Dg5 Dh2; Th7+ Dxh7; Df6+ Dg7; en Dxg7#
Bram Doeves (
Bekijk hier alle schaakcolumns: www.zoetermeeractief.nl/sport/schaakrubriek
