In deze serie belichten we spannende momenten uit de schaakgeschiedenis. Leuk om na te spelen, maar altijd interessant om van te leren! Deze rubriek in samenwerking met Bram Doeves is voor alle denksportliefhebbers uit Zoetermeer! Deze week: Geschiedenis NK Schaken: NK 1950: Euwe nog steeds oppermachtig
Dr. Max Euwe, de wereldkampioen van 1935-1937, en al vanaf 1920 de beste Nederlandse schaker, had in zijn lange schaakloopbaan ook wel eens te kampen met verlies aan zelfvertrouwen, maar bepaald niet in het NK schaken 1950. Toen speelde hij als in zijn beste dagen. De vier favorieten van het toernooi waren Euwe, Donner, Van Scheltinga en Cortlever. Het toernooi was in Amsterdam, in Krasnapolsky. Soms was er behoorlijk veel toeloop en dan was het Groene Zaaltje wel wat erg benauwd. In de derde ronde kwam Euwe al alleen op kop, want mede-koploper Donner ontsnapte die ronde met remise tegen Cortlever. Eigenlijk was in de vierde ronde de spanning er al vanaf, want de toen nog jeugdige Donner nam te veel risico’s tegen Barendregt, en verloor. Euwe daarentegen, boekte al zijn vierde zege op rij. Euwe was in 1950 ook schaakredacteur van Het Vrije Volk en bewonderde af en toe het grote talent van Donner in termen als “geweldige partij”, “originele verwikkelingen”, ook al stelde Donner in het toernooi van 1950 hevig teleur. In de tiende ronde speelde Euwe na 10 zetten tegen Van den Berg remise, waarmee hij met nog één ronde te spelen al kampioen was. Toch weer een bijzonder kampioenschap, want in geen enkele ontmoeting had hij ook maar één ogenblik in gevaar verkeerd. En in de laatste ronde won Euwe nog heel overtuigend van Donner. In de eindstand had Euwe 2 punten voorsprong op Van Scheltinga op de tweede plaats. De verrassing van het toernooi was de jeugdige Van den Berg, die wel bekend stond als een speler met veel aanleg, maar die vrijwel altijd in grote tijdnood kwam en zodoende veel partijen verloor. Maar in het Amsterdam van 1950 had hij het tijdnood-obstakel helemaal van zich afgeschud. Hoe goed Donner in 1950 al kon combineren, blijkt uit de eerste flits.
De eindstand in 1950 was: 1. dr. Euwe 9,5/11; 2. Van Scheltinga 7,5; 3. Van den Berg 7; 4. Cortlever 6,5; 5. Kramer 6; 6. Donner 5,5; 7. dr. Stumpers 5; 8/9. Barendregt en Spanjaard 4,5; 10/11. Henneberke en Mühring 3,5 en 12. Orbaan 3.
| Na Ld2, nu … Dxa4? | Na Le3 |
 |
 |
Donner – Mühring 1-0. Amsterdam, NK 1950. Na het nemen van het paard, combineerde Donner fraai naar de winst: Txe8+ Kg7; Lh6+ Kxh6; Dd2+ g5; Txa8 Dxa8; Dxd4 Lf5; Df6+ Lg6; h4 gxh4; g4 en 1-0.
Saviely Tartakower – Miguel Najdorf, Wereldschaaktoernooi, Amsterdam 1950. Verder heb ik geen partijen van het NK schaken 1950, daarom uitgeweken naar dit grote evenement in Amsterdam dat Najdorf met constant voortreffelijk spel verdiend won. Eindstand bovenaan:
1.Najdorf 15/19; 2. Reshevsky 14; 3. Stahlberg 13,5; 4/5. Gligoric en Pirc 12; 6/7. Euwe en Pilnik 11,5; en bijvoorbeeld nog Donner elfde met 8,5.
Na Le3 won Najdorf als volgt: … Lb4+; Pdc3 Lxc3+; Pxc3 Dxg3+; Kd1 Pxc3+; Dxc3 Txe3 en 0-1; intussen staat Najdorf een volle loper vóór en Fritz zegt: zwart zet mat!
Bram Doeves (
