In deze serie belichten we spannende momenten uit de schaakgeschiedenis. Leuk om na te spelen, maar altijd interessant om van te leren! Deze rubriek in samenwerking met Bram Doeves is voor alle denksportliefhebbers uit Zoetermeer! Deze week: Geschiedenis NK Schaken: NK 1974 voor Jan Timman, een klasse apart
In Leeuwarden begon medio maart 1974 het zesde Friesche Vlagtoernooi ofwel het NK schaken, waaraan ook deelnamen de vier topschakers van Nederland, Timman, Sosonko, Donner en Ree, ondanks hun bezwaren tegen de lage prijzengelden (in vergelijking met het prijzengeld in het buitenland). Maar in 1974 was er in het Franse Nice de Schaak Olympiade, een topevenement van de FIDE, waaraan topschakers graag meedoen, en het NK is daarbij een belangrijk selectie-instrument voor de samenstelling van de Nederlandse schaakploeg voor de Olympiade. De eerste ronde wordt vastgesteld door loting, en alle vier genoemde toppers hadden heel toevallig tegen elkaar geloot en speelden remise tegen elkaar. Donner was een paar dagen eerder vader geworden, en was nog iets meer met zijn hoofd bij zijn dochtertje dan bij een serieuze schaakpartij, en kwam al na zestien zetten een vreedzame remise overeen met Hans Ree. En Sosonko-Timman werd dus ook remise. Opvallend waren wel de vele korte remises van de toppers onderling, de drie nederlagen van IGM Donner en de overmacht van Jan Timman die met twee punten voorsprong op Genna Sosonko en Hans Ree dit NK “onbedreigd” won. Halverwege het toernooi bleven Jaap Vogel en Arend van Dop nog het best in het spoor van Jan Timman, en in de eindrangschikking staat Jaap Vogel op een verdienstelijke vierde plaats. In de achtste ronde won Timman van Baljon na een tactisch treffen (flits 1). De Leeuwarder Courant kopte in de negende ronde: “Donner lijdt opnieuw verrassend verlies”. Kennelijk omdat hij de enige grootmeester is in dit gezelschap van “hooguit meesters”, want wie zijn resultaten in de NK’s beziet, kan dit toch nauwelijks verrassend noemen, en hierna stond Donner heel teleurstellend op “slechts” 50%: 4,5/9. Ditmaal kwam Donner na een fraai loperoffer van Enklaar in een matnet terecht (flits 2). Jan Timman (22) werd al in de tiende en voorlaatste ronde kampioen van Nederland. Jan Timman zou bovendien tot IGM worden benoemd omdat hij twee prima grootmeesterresultaten behaalde in Londen 1973 en Hastings 1973-74. In zijn laatste rubriek in De Volkskrant doet Bert Enklaar een verrassende ontboezeming: “wat spelen we allemaal slecht, op Jan Timman na”. Want veel partijen eindigden op een volstrekt onlogische manier, en een aantal voorbeelden onderstreepten dit nog eens! Ook Lodewijk Prins is in Het Parool zeer onder de indruk van Jan Timman, en wie niet eigenlijk… De Leeuwarder Courant had ook een mooi compliment voor Jan Timman “Jan Timman was dit kampioenschap een klasse apart; er kan nog veel van hem worden verwacht”. Het meest opmerkelijk van de laatste ronde was de winst van hekkensluiter Baljon op IGM Donner die nog eens scherp wilde aanvallen, maar Baljon trok aan het langste eind met een formidabel uitgevoerde tegenaanval.
De eindstand: 1. Jan Timman 8,5/11; 2-3. Hans Ree en Genna Sosonko 6,5; 4. Jaap Vogel 6; 5-7. Jan Hein Donner, Arend van Dop en Eddie Scholl 5,5; 8-10. Bert Enklaar, Rob Hartoch en Gert Ligterink 5; 11. Kick Langeweg 4; 12. Christofoor Baljon 3.
| Nu … Txd6? | Na … Db5? |
 |
 |
Jan Timman – Christofoor Baljon 1-0; NK 1974. Na … Txd6; volgde Pxa6 Txa6; Dxd4 en 1-0 want na exd4 komt Txe8+
Bert Enklaar – Jan Hein Donner 1-0; NK 1974. En na Lxg7! was het 1-0, want Kxg7 faalt op Dh6+ Kg8; en Th3 voltooit het matnet.
Bram Doeves (
