U heeft zich vast wel eens afgevraagd waarnaar een straatnaam vernoemd is of wat de betekenis is. In onze vaste rubriek 'Straat in beeld', hebben wij dit voor u uitgezocht. Deze week de Abel Tasmanrede in de wijk De Leyens.
De Abel Tasmanrede verbindt de Redelaan met Het lange Land en grenst deels aan het recreatiegebied de Nood-Aa dat in verbinding staat met de Zoetermeerse Plas. Je vindt er diverse karakteristieke woningen.
 |
 |
Abel Janszoon Tasman
Abel Janszoon Tasman (1603-1659) was een Nederlandse ontdekkingsreiziger in dienst van de Vereenigde Oost-Indische Compagnie (VOC). Hij is vooral bekend geworden door zijn ontdekkingsreizen tussen 1642 en 1644. Abel Tasman was de eerste Europeaan die het hele Australische continent omzeilde. Hij werd geboren in 1603 in het dorpje Lutjegast in Nederland. Tijdens zijn ontdekkingsreizen ontdekte hij Tasmanië, Nieuw-Zeeland en Tongatapu. Er is weinig bekend over zijn ouders, maar het wordt aangenomen dat ze tot de werkende klasse behoorden. Hij groeide op in een boerengezin.
Ontdekkingsreizen in dienst van de VOC
Tasman begon zijn carrière bij de VOC als scheepsjongen en klom op tot matroos, en later tot stuurman. In 1634 werd hij aangesteld als schipper en in 1639 kreeg hij het commando over een VOC-schip: ‘de Heemskerck’, dat op ontdekkingstocht ging naar de Goud- en Zilvereilanden.
Abel Tasman had als opdracht het land te onderzoeken dat toen bekendstond als Nieuw-Holland (het tegenwoordige Australië), waarvan de westkust al door Nederlanders ontdekt was. Tasman voerde tussen 1642 en 1644 drie belangrijke expedities uit:
a. Eerste expeditie (1642-1643): Deze reis had als doel het ontdekken van het onbekende Zuidland en het vinden van een zuidelijke doorgang naar de Stille Oceaan. Tijdens deze reis ontdekte hij Tasmanië, Nieuw-Zeeland, en Tongatapu (voorheen het eiland Amsterdam).
b. Tweede expeditie naar Nieuw-Guinea (1644): Tijdens deze reis was het de bedoeling dat Tasman een zeestraat tussen Nieuw-Guinea en Australië zou ontdekken en de oostkust van Australië tot aan Van Diemensland (later Tasmanië genoemd) zou optekenen. Hoewel hij de zeestraat niet kon vinden, slaagde hij er wel in de noordkust van Australië in kaart te brengen.
c. Derde expeditie ging naar de Filipijnen (1648): In april 1648 kreeg Tasman de leiding over een expeditie van acht schepen met 900 zeelui en 250 soldaten die als doel had om bij de Filipijnen de Spaanse zilvervloot uit Mexico te onderscheppen. Het nieuws van de op 30 januari van dat jaar gesloten Vrede van Münster was nog niet doorgedrongen in Zuidoost-Azië. Het is niet onmogelijk dat de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden op deze manier probeerde de Spanjaarden nog een flinke slag toe te brengen. De expeditie slaagde er echter niet in een Spaans galjoen te veroveren.
Tasman nam in 1652 ontslag bij de VOC. Hij behoorde inmiddels tot de rijkste inwoners van Batavia.
 |
 |
 |
| Tasmanroutes | Een bladzijde uit Tasmans scheepsjournaal over het eiland Amsterdam (Tongatapu) |
De Zeehaen en Heemskerck voor Driekoningeneiland |
Nagedachtenis
Na zijn ontdekkingsreizen bleef Tasman werken voor de VOC en verbeterde hij geleidelijk zijn positie. In 1644 werd hij admiraal en later werd hij lid van de Raad van Justitie in Batavia. In 1653 ging hij met pensioen en kreeg 288 hectare grond bij Batavia. De laatste jaren van zijn leven en carrière als zeeman bracht Tasman door met het vervoer van vee rond Java.
Hij stierf op 10 oktober 1659 op 56-jarige leeftijd in Batavia. Na zijn overlijden in 1659 werd het vermogen verdeeld tussen zijn vrouw Jannetje Tjaers en Klaasje, dochter uit Tasmans eerste huwelijk. De diaconie van zijn geboorteplaats Lutjegast ontving een bedrag van 25 gulden ten behoeve van de armen.
Tasman’s ontdekkingen hebben een blijvende impact gehad op de wereldkaart en zijn nagedachtenis leeft voort in de vele geografische locaties die naar hem zijn vernoemd, waaronder:
a. Tasmanië: Een eiland ten zuiden van Australië is naar hem vernoemd.
b. De Tasmanzee: De zee tussen Australië en Nieuw-Zeeland
c. Abel Tasman National Park: Dit is een van de meest populaire nationale parken in Nieuw-Zeeland.
d. Cape Maria van Diemen en Three Kings Islands: Dit zijn namen die de Tasman-expeditie gaf aan bezienswaardigheden in het verre noorden van Nieuw-Zeeland.
De plaats waar Abel Tasman op 18 december 1642 aan land ging op het Zuidereiland van Nieuw-Zeeland, heet tegenwoordig Golden Bay. Sinds 1942 staat op de plek waar men denkt dat Tasman aan land is gegaan een monument ter nagedachtenis aan de ontdekking van Nieuw-Zeeland. Koningin Beatrix 'heropende' dit monument in 1992 tijdens een staatsbezoek aan Nieuw-Zeeland.
Bronnen:
1. Abel Tasman - Wikipedia
2. Een korte levensbeschrijving van Abel Janszoon Tasman (geschiedenis.nl)|
3. https://historiek.net/abel-tasman-1603-1659/1766/
4. https://www.canonvannederland.nl/nl/page/32226/abel-tasman-memorial
5. Abel Tasman National Park | TravelEssence
Foto Tasman: Waarschijnlijk Abel Tasman, detail uit een groter schilderij dat lange tijd werd toegeschreven aan Jacob Gerritsz. Cuyp, maar nu wordt toegeschreven aan Dirck Dircksz. van Santvoort.
Tekst: Christ van Gestel
Foto's straat: Guus Pauwels
Afbeeldingen: Wikipedia
Zie voor een overzicht van alle straten: Straat in beeld
