Samen met experts ging een groep burgerwetenschappers afgelopen zomer 'op expeditie' in de Natuurtuin, gelegen in het Westerpark in Zoetermeer. Ze vonden bijna 500 soorten, waaronder zes die nooit eerder in ons land gezien waren.
De natuur in de stad is verrassend rijk aan diersoorten, vooral kleine beestjes zoals insecten, spinnen en slakken, die in allerlei hoekjes en gaatjes van urbane groengebieden hun ideale niche weten te vinden.
Organisatie Taxon Expeditions zet al vele jaren urbane expedities op touw in verschillende grote steden in Nederland. In de zomer van 2023 was de beurt aan Zoetermeer, waar bijna veertig buurtbewoners een week lang de biodiversiteit van de Natuurtuin in het Westerpark onder de loep namen.
“Met ecologisch beheerd drassig grasland, verspreide bosjes en rietland biedt de Natuurtuin een overzicht van alle (historische) landschappen die in dit deel van Zuid Holland te vinden waren of nog steeds zijn,” zeggen Marina Lurks en Henk Lubberding van de Stichting Vrienden van de Natuurtuin Zoetermeer. En hoewel planten, vogels en enkele andere in het oog springende flora en fauna al jaren in de Natuurtuin gemonitord worden, was nog nauwelijks bekend welke kleinere diertjes zich inmiddels in het gebied hadden gevestigd. Professor Menno Schilthuizen, een van de oprichters van Taxon Expeditions, zegt: “Omdat insecten en andere kleine diertjes vaak aan een heel klein terreintje voldoende hebben, hadden we hoge verwachtingen.”
Dus werd eind augustus 2023 een expeditie op poten gezet. Onder leiding van verschillende biodiversiteitsexperts doorvorste een wisselende groep buurtbewoners vijf dagen lang het hele terrein grondig. Met vlinder- en waternetjes en allerlei insectenvallen werd ’s ochtends veldonderzoek gedaan en ’s middags werden de vangsten bestudeerd in een geïmproviseerd laboratorium dat in de huiskamer van twee van de deelnemers was ingericht. In de avond werden door de experts lezingen/presentaties gehouden en de eerste vondsten van de dag gepresenteerd.
In totaal ontdekte het team 462 soorten ongewervelde diertjes. Zo’n honderd daarvan werden gedurende de expeditie al op naam gebracht. De rest werd op sterk water of als droge biologische preparaten bewaard en voor verder onderzoek opgestuurd aan zo’n twaalf experts in binnen- en buitenland. Na maanden van studie kon het team concluderen dat de biodiversiteit van het Natuurpark zeker bijzonder te noemen is. Zo werden veertien soorten gevonden die als zeldzaam of zeer zeldzaam te boek staan, zoals de fraaie urntjeswesp Eumenes coronatus, de amper anderhalve millimeter lange dwergspektor Adistemia watsoni (zie foto, die werd gevonden in een oud duivennest) en de eveneens piepkleine roofmijt Ameroseius corbiculus.
Het meest bijzonder waren zes soorten die zelfs nooit eerder in Nederland gevonden waren: twee bodemmijten, Paragamasus diversus en Macrocheles rotundiscutis, de halmvlieg Oscinella vindicata, de oevervlieg Notiphila umbrosa, de sluipwesp Phobocampe nigra en de motmug Psychoda uncinula. Voor deze diersoorten is de Natuurtuin dus de enige plek in Nederland waar ze leven.
“Een hele verrassing, een mooie kroon op dit project en een aanwijzing dat de Natuurtuin inmiddels een heel bijzonder milieu is geworden,” zegt professor Schilthuizen. De expeditie in het Westerpark werd gefinancierd door de Gemeente Zoetermeer en Fonds 1818. Het volledige rapport is te downloaden van ResearchGate (Eindrapport: http://tinyurl.com/3bzatn48) en de vondsten zijn te vinden op waarneming.nl.
Elke dag het Zoetermeerse nieuws in uw mailbox? Blijf op de hoogte van het laatste Zoetermeerse nieuws en meldt u aan voor onze nieuwsbrief!
