Zoetermeer kent unieke architectuur waar de meeste mensen onwetend langslopen. In de serie ‘Het gebouw van de maand’ laat ArchitectuurPunt Zoetermeer verschillende bijzondere gebouwen zien. Deze maand: Transformatorhuisje, Eerste Stationsstraat.
Naast het woonhuis aan de Eerste Stationsstraat 5 staat sinds 1948 een transformatorhuisje. Het huisje, een gemeentelijk monument, is gebouwd in de stijl van de Delftse School en ziet eruit als een miniatuur woonhuis, inclusief een rood gedekt pannendak. Boven de deur is een gevelsteentje ingemetseld met de letters GEB (Gemeentelijk Energiebedrijf). Aan de Dr. J.W. Paltelaan staat vlakbij de rotonde bij Nutricia ook zo’n huisje, maar dan een stuk groter.
Een transformatorhuis of hoogspanningsstation herbergt de transformator. Deze zorgt ervoor dat de hoogspanning van 10.000 volt vanuit de elektriciteitscentrale wordt omgezet in een laagspanning van 220/380 volt, die geschikt is voor huishoudelijk gebruik.
 |
 |
Aansluiting op het elektriciteitsnet
Het college van burgemeester en wethouders besloot om in 1917 over te gaan tot sluiting van de petroleum-gasfabriek aan de Delftsewallen. Een van de redenen was de stagnatie in de leverantie van olie door de Eerste Wereldoorlog. Daardoor kon er tijdelijk geen gas meer worden geleverd voor onder meer de verlichting in het dorp. Ook waren de prijzen in 10 jaar tijd gestegen van 30/40 cent tot 100/125 cent. Voor veel inwoners in het dorp was dat te duur.
De gemeente Delft deed vervolgens een aanbod voor de elektriciteitsvoorziening. Naar Pijnacker lag al een hoogspanningskabel en de dorpen Zegwaart en Zoetermeer zouden van daaruit eenvoudig van stroom kunnen worden voorzien. Op 4 december 1917 werd de nieuwe verlichting ceremonieel in gebruik genomen.
Daarna werd de elektriciteitsvoorziening in kleine stappen uitgebreid. In de jaren twintig werden de Voorweg en de Zegwaartseweg voorzien, in 1931 de Meerpolder en de Molenstraat.
Uitleg over de Delftse School
De Delftse School is een traditionalistische bouwstijl die omstreeks 1925-1955 in zwang was. De stijl ontstond in de kringen rondom de architect en stedenbouwkundige Marinus Jan Granpré Molière, hoogleraar aan de Technische Universiteit te Delft. Kenmerkend is de sobere vormentaal die ontleend is aan de vaderlandse bouwtraditie en het gebruik van baksteen, brede vensters en erkers en hoge met pannen gedekte puntdaken.
Tekst: Sacha van Vlaardingen
Foto’s: Botine Koopmans
Het gebouw van de maand is gekozen door ArchitectuurPunt Zoetermeer. Kijk voor meer informatie over architectuur in Zoetermeer en de architectuuragenda op ArchitectuurPuntZoetermeer.nl of op Facebook.
