U heeft zich vast wel eens afgevraagd waarnaar een straatnaam vernoemd is of wat de betekenis is. In onze vaste rubriek ‘Straat in Beeld’, hebben wij dit voor u uitgezocht. Deze week over de Van der Hagenstraat bij bedrijventerrein Hoornerhage en in het Van Tuyllsportpark.
De Van der Hagenstraat begint bij de kruising met de Van Aalstlaan en de Van Diestlaan in de wijk Palenstein en loopt door tot aan het parkeerterrein midden in het Van Tuyllsportpark. Daarbij kruist het ook de Zegwaartseweg en sluiten de Fokkerstraat en de Edisonstraat aan op de Van der Hagenstraat.
 |
 |
Deze straat is vernoemd naar Martinus (Martien) Dionysius Matthijs van der Hagen, de oprichter van Nutricia. Hij is op 9 oktober 1861 geboren in Sint Oedenrode en was de jongste zoon in een groot rooms-katholiek gezin. Zijn vader was Hendrikus (Hein) W. van der Hagen en zijn moeder was Maria van Eupen. Hein startte achtereenvolgens een leerlooierij, een grossierderij in koloniale waren, een lijnkoekenfabriek, een ham- en spekrokerij en een koffiebranderij. Op deze manier werd hij een van de notabelen in het dorp. Samen met drie van haar vijf zonen richtte moeder Maria na de dood van haar man nog een melkfabriek op onder de naam van haar overleden man, H.W. van der Hagen & Co. Martien kwam niet te werken in deze melkfabriek, maar vertrok op achtentwintig-jarige leeftijd naar Rotterdam om daar samen met jeugdvriend Hein Deckers margarinefabrikant te worden. De concurrentie in die dagen was moordend en daarom probeerde hij het daarna in de traditionele zuivelfabricage waar Martien tegen dezelfde situatie opliep.
In 1896 vond er in Berlijn een Medisch Congres plaats waar professor Alexander Backhaus een nieuwe vinding presenteerde. In een laboratorium was hij er in geslaagd om moedermelk na te maken. Het was bacterievrije ‘kindermelk’. Een belangrijke ontwikkeling in de strijd tegen de in die tijd hoge kindersterfte want op dat moment stierf ruim 20% van de zuigelingen in Nederland aan voedingsstoornissen als gevolg van gebrek aan moedermelk. Deze zuigelingen kregen in plaats van moedermelk rauwe koemelk of geitenmelk. Dr. Jan C.I. van der Hagen, inspecteur van Volksgezondheid uit Den Bosch en broer van Martien, was bij dit congres aanwezig. Toen Martien voortdurend tegen zware concurrentie aanliep, reisde zijn broer Jan naar Duitsland om professor Backhaus te verzoeken Martien een licentie te geven. Op 14 april 1896 werd de overeenkomst gesloten met professor Backhaus en daarmee was de basis voor Nutricia gelegd. Nutricia komt van het Latijnse woord ‘nutrire’ (voeden) en betekent zoveel als voedster of min. En de voedster is ook jarenlang het beeldmerk geweest van Nutricia en in de reclame werd het nieuwe bedrijf de ‘min van Nederland’ gedoopt.
Op 14 februari 1896 had Martien al twee percelen bouwland aan de toenmalige Molenweg (nu Stationsstraat) gekocht naast Station Zoetermeer-Zegwaard. Een dag voordat de overeenkomst werd gesloten met professor Backhaus verleende de gemeente Zegwaard de vergunning verleend voor de bouw van de stoomzuivelfabriek ‘Wilhelmina’ op deze percelen.
Martien, die een kleurrijk figuur met een vrijbuiterig karakter was, werd regelmatig op de vingers getikt door zijn commissarissen en mede-aandeelhouders. En hoewel hij bij investeringen niet op een gulden meer of minder keek, deed Martien dat wel bij andere zaken. De loonbriefjes liet hij schrijven op gebruikt papier, de lonen waren zeer karig en hij weigerde zijn personeel ook maar één dag vakantie. Tegelijkertijd zijn er ook verhalen dat Martien loyaal en goed van vertrouwen was in de richting van zijn vaste medewerkers.
Uiteindelijk bleef Martien zijn hele leven vrijgezel. Het huwelijk en kinderen trokken hem niet en Nutricia was zijn grote liefde. De enige liefhebberij van Martien buiten de fabriek was de jacht en de omgang met zijn jachtvrienden. Martien is in 1928 overleden.
Bronnen
Over Nutricia: onze geschiedenis (nutriciavoorjou.nl)
Martin van der Hagen - nl.LinkFang.org
De geschiedenis van Nutricia (nutriciababy.be)
Boek: Titel: De geschiedenis op straat, een ontdekkingstocht langs de Zoetermeerse cultuurhistorie; samenstelling: Remko Bordewijk, Fia Brandhorst, Corrie de Graaf, Ronald Grootveld, Gertjan Moers, Marco Mosselman, Agnes van Rheenen, Ellen Smits-van der Heijden, Bouke Tuinstra, Ton Vermeulen, Petra Vijverberg en Henk Windmeijer; uitgave; Historisch Genootschap Oud Soetermeer.
Boek: Titel: De vader van Nutricia, 'De Min van Nederland; auteur: Wim Wennekes; uitgave: Nutricia / Uitgeverij Uniepers b.v., Abcoude 1991
Tekst: Sacha van Vlaardingen
Foto's straat: Rianne Veeninga en Jeroen Stahlecker
Zie voor een overzicht van alle straten: Straat in beeld
